آثار نماز

آثار نماز

27 / 1

از میان رفتن بدیها

قرآن :

«و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار، زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد. این پندى براى پندگیرندگان است.»

1 ـ ابو عثمان: با سلمان زیر درختى بودیم که شاخه خشکى را از آن گرفته وتکان داد، تا اینکه برگهایش ریخت و گفت: آیا نمى پرسى چرا اینگونه مى کنم؟ گفتم: چراکردى؟ گفت: پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله برایم اینگونه کرد و سپس فرمود: همانا مسلمان هر گاه وضویى نیکو گرفت و نمازهاى پنجگانه را خواند، گناهانش مى ریزد همانگونه که این برگها ریخت. سپس گفت: «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار، زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد. این پندى براى پندگیرندگان است».

2 ـ ابن مسعود: مردى از زنى بوسه اى ربوده بود . پس نزد پیامبر آمد و به او خبر داد. سپس خداوند این آیه را فرو فرستاد: «و در دو طرف روز (اوّل و آخر آن) و نخستین ساعات شب نماز بر پا دار ؛ زیرا خوبیها ، بدیها را از میان مى برد». پس آن مرد گفت: اى پیامبر خدا، آیا این مخصوص من است؟ فرمود: براى همه امّتم، تمام آنان.

3 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نمازها، پوشاننده آنچه در میان آن هاست، مى باشند ؛ چون خداوند جلّ جلاله گفته است: «همانا خوبیها، بدیها را از میان مى برند»[1].

4 ـ ابو ایّوب انصارى: پیامبر همواره مى گفت: هر نماز، خطاهاى پیش از خود را مى زداید.

5 ـ ابوذر: عرض کردم: اى پیامبر خدا، توبه مردى که دروغ عمدى بگوید چیست؟ فرمود: استغفار و نمازهاى پنجگانه، که آن را مى شوید.

6 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس وضو بگیرد آنگونه که فرمان داده شده و نماز بخواند آنگونه که فرمان یافته، هر چه پیشتر کرده، آمرزیده مى شود.

7 ـ نمازهاى پنجگانه ونمازجمعه تا جمعه، پوشاننده آنچه درمیان آن هاست، مى باشند تا آنگاه که گناهان بزرگ را در بر نگیرد.

8 ـ همانا مسلمان نماز مى گزارد در حالى که خطاهایش بر سرش نهاده شده است . پس هرگاه سجده مى کند فرو مى ریزد و از نماز فارغ مى شود ، در حالى که خطاهایش ریخته است.

9 ـ هیچگاه دو فرشته نگهبان، نماز انسان را با نماز دیگرش به سوى خدا نمى برند ، جز اینکه خداى تبارک و تعالى (به آن دو فرشته) مى گوید: شما را گواه مى گیرم که میان آن دو نماز را بر بنده ام آمرزیدم.

10 ـ همانا گناهان بنده مسلمان در حال نمازِ خالصانه فرو مى ریزد ، همانگونه که این برگ از این درخت فرو مى ریزد.

11 ـ هر گاه یکى از شما وضویى نیکو بگیرد و فقط براى نماز به مسجد بیاید، هیچ گامى بر نمى دارد ، جز اینکه خداوند در برابر آن ، او را یک درجه بالا مى برد و خطایى را از او مى زداید.

12 ـ وقت هیچ نمازى در نمى رسد ، جز اینکه فرشته اى در پیشگاه خداوند فریاد بر مى آورد: اى مردم، برخیزید و به سوى آتشهایى که بر پشت خود افروخته، بروید و با نمازهایتان آن ها را خاموش سازید.

13 ـ در وقت هر نماز، منادیى بر مى خیزد و مى گوید: اى پسران آدم، برخیزید و آنچه را بر خود افروخته اید، خاموش کنید . پس بر مى خیزند و طهارت مى سازند و خطاهاى پیش رویشان فرو مى ریزد و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بوده آمرزیده مى شود . سپس در این میان آتش مى افروزند (گناه مى کنند) پس هنگام نمازِ نخستین، فریاد بر مى آورد: اى فرزندان آدم، برخیزید و آنچه بر خود افروخته اید، خاموش کنید . پس بر مى خیزند، طهارت مى سازند و نماز مى خوانند و آنچه در میان آن دو بوده ، آمرزیده مى شود و هنگام نماز عصر، همینگونه است و نیز هنگام نماز مغرب و نماز عشاء. پس در حالى که آمرزیده شده اند، به خواب مى روند.

14 ـ مى سوزید، پس هنگامى که نماز صبح مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز ظهر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید و مى سوزید ، پس هنگامى که نماز عصر مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز مغرب مى خوانید بر آن آب مى ریزید . سپس مى سوزید و مى سوزید، پس هنگامى که نماز عشاء مى خوانید بر آن آب مى ریزید. سپس مى خوابید و بر شما چیزى نوشته نمى شود تا اینکه بیدار شوید.

15 ـ در بیان پاداش نماز ـ : هنگامى که به نماز مى ایستى و رو به قبله مى کنى و (سوره) حمد را و هر سوره اى که مى توانى مى خوانى، سپس خم مى شوى ورکوع وسجود را تمام به جا مى آورى و تشهد و سلام مى گویى ، همه گناهانت از نمازى که آوردى تا نماز پس از آن ، آمرزیده مى شود . این است آنچه در نمازت به دست مى آورى.

16 ـ قطب راوندى: پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله مردى را دید که مى گوید: خدایا ، مرا بیامرز و نمى بینم که بیامرزى. پس حضرت به او فرمود: چرا بدگمانى؟ گفت: چون من در دوران جاهلیت و اسلام گناه کرده ام. حضرت فرمود: اما گناهانى که در جاهلیت کرده اى، ایمان آن ها را زدود و آنچه در اسلام انجام داده اى، نماز تا نماز ، کفاره میان آن دوست.

17 ـ امام علىّ علیه السّلام : هر کس نماز را با آگاهى از حقیقتش به جا بیاورد آمرزیده مى شود.

18 ـ گناهى که مهلت یابم پس از آن دو رکعت نماز بخوانم، مرا اندیشناک نمى کند.

27 / 2

پاکى جان

19 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : مثال نماز در میان شما ، مثال جوى آبى است که بر خانه یکى از شما روز و شب روان باشد و او پنج بار خود را در آن بشوید. پس (همانگونه که) هیچ چرکى با پنج بار شستن باقى نمى ماند ، گناهان نیز با پنج بار نماز خواندن ، باقى نمى مانند.

20 ـ امام باقر علیه السّلام : پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله فرمود: اگر بر در خانه یکى از شما، جویى باشد و هر روز پنج بار خود را در آن بشوید، در تن وى چرکى باقى مى ماند؟ گفتیم[2]: نه . فرمود: پس همانا مثال نماز، مثال همان جوى روان است که هرگاه نماز مى گزارد ، آنچه گناه میان آن دو (نماز) است پاک مى کند.

21 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نمازهاى پنجگانه کفّاره میان آنان است . اگر مردى میان منزل و محل کارش، پنج جوى آب براى شست و شوى خویش داشته باشد و هر گاه به محل کارش برود و در آن کار کند و عرق بریزد به این جویها مى رود و خود را پاکیزه مى سازد ، آیا از چرک و کثیفى وى چیزى مى ماند ؟ نمازهاى پنجگاه نیز چنین است ، هر گاه خطایى از او سرزند یا آنچه خدا خواهد بشود ، نماز بگزارد و دعا کند و آمرزش بطلبد ، هر چه در اوست آمرزیده گردد .

22 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز ، صابون خطاهاست.

23 ـ در گفتارى که در آن یارانش را به نماز سفارش مى کرد ـ فرمود: و همانا نماز ، گناهان را چون برگ فرو مى ریزد و آن ها را مى گشاید، آن گونه که بند از کسى بگشایند و پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله ، آن را به چشمه آب گرم که بر در خانه مرد روان باشد، تشبیه کرد که شبانه روز، پنج بار خود را در آن بشوید ، دیگر چرکى بر تن وى نخواهد ماند.

24 ـ ابوحمزه ثمالى: از یکى از دو (امام باقر یا امام صادق) شنیدم که مى فرماید: حضرت علىّ7 به مردم رو کرد و گفت: امیدوار کننده ترین آیه در کتاب خدا کدام است؟ برخى گفتند: «بى گمان خداوند شرک ورزیدن به خود را نمى بخشد وپائین تر از آن را براى هر که بخواهد مى بخشد».

فرمود: نیکوست ولى آن نیست. برخى گفتند: «اى بندگان من ـ که بر خویشتن زیاده روى روا داشته اید ـ از رحمت خدا نومید مشوید».

فرمود: نیکوست ولى آن نیست. برخى گفتند: «آنان که چون کار زشتى کنند ، یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد مى آورند و براى گناهانشان آمرزش مى خواهند».

فرمود: نیکوست ولى آن نیست. پس مردم، از سخن باز ایستادند و حضرت فرمود: اى مردم مسلمان، شما را چه مى شود؟ گفتند: نه،به خدا سوگند، چیزى نمى دانیم.

فرمود: شنیدم پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله مى گوید: امیدوار کننده ترین آیه در کتاب خدا این است: «در دو طرف روز و نخستین ساعات شب نماز برپا دار» و همه آیه را قرائت کرد و گفت: اى علىّ، سوگند به کسى که مرا به حقّ، نوید بخش و بیم دهنده برانگیخت؛ همانا یکى از شما به وضو بر مى خیزد، پس گناهانش از اندامش فرو مى ریزد و هنگامى که با برون و درون به خدا رو کند، از نمازش باز نمى گردد ، جز آنکه از گناهانش چیزى بر او نمانده است ؛ آنگونه که مادرش او را زاده بود . پس اگر به گناهى میان دو نماز گرفتار آمد برایش چنین است تا اینکه هر پنج نماز را شمرد و سپس گفت: اى علىّ، جایگاه نمازهاى پنجگانه براى امتم چون جویى است که بر در خانه یکى از شما روان باشد، پس چه گمان مى برید اگر در تن وى چرکى باشد و خود را در آن جوى پنج بار در روز بشوید، آیا در تنش چرکى مى ماند؟ به خدا سوگند، نمازهاى پنجگانه براى امتم نیز همینگونه است.

27 / 3

راندن شیطان

25 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نماز ، چهره شیطان را سیاه مى کند.

26 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز، پناهگاهى در برابر حمله هاى شیطان است.

27 ـ نماز ، پناهگاه رحمان و وسیله راندن شیطان است.

28 ـ امام صادق علیه السّلام : فرشته مرگ، شیطان را از مواظبت کننده بر نماز، دور مى کند و در آن حال سخت (جان کندن) گواهى بر یکتایى خداوند و رسالت محمّد صلّى الله علیه و آله را به او تلقین مى کند.

27 / 4

بازداشتن از کار زشت و ناپسند

قرآن :

«آنچه از کتاب به تو وحى شده است، بخوان و نماز برپادار که همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد و بى گمان یاد خدا بزرگتر است و خداوند مى داند چه مى کنید.»

29 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس نمازش او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد، جز دورى از خدا نیفزاید.

30 ـ کسى که از نماز فرمان نبرد، نمازى ندارد و فرمان بردن از نماز، خوددارى از کار زشت و ناپسند است.

31 ـ عمران بن حصین: درباره گفته خدا: «همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد» از پیامبر صلّى الله علیه و آله پرسیده شد. فرمود: هر کس، نمازش او را از کار زشت و ناپسند باز ندارد، نمازى ندارد.

32 ـ انس: جوانى از انصار همراه پیامبر نماز مى گزارد و کارهاى زشت هم مى کرد . این مطلب را به پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله گفتند. فرمود: روزى، نمازش او را باز مى دارد[3].

33 ـ ابو هریره: مردى نزد پیامبر آمد وگفت: همانا فلانى در شب نماز مى خواند وصبح، دزدى مى کند. فرمود: آنچه مى گوید (نمازش) بزودى او را باز مى دارد.

34 ـ امام صادق علیه السّلام : هر کس دوست دارد بداند آیا نمازش پذیرفته شده است یا نه، پس بنگرد آیا نمازش، او را از کار زشت و ناپسند بازداشته است، یا نه. پس به هر اندازه که او را بازداشته، از او پذیرفته شده است.

35 ـ نماز ، بازدارنده اى الهى است؛ زیرا نمازگزار را تا آنگاه که در نماز است از گناهان باز مى دارد. خداى جلّ جلاله مى فرماید: «همانا نماز از کار زشت و ناپسند باز مى دارد».

36 ـ بدان که نماز بازدارنده اى براى خدا در زمین است، پس هر کس دوست دارد بداند چه اندازه از نمازش سود برده ، پس بنگرد، اگر نمازش او را از کارهاى زشت و ناپسند باز داشته، به همان اندازه که او را بازداشته، از نمازش بهره برده.

27 / 5

پایدارى

«اى کسانى که ایمان آورده اید، از شکیبایى ونماز یارى جویید؛ که خدا با شکیبایان است.»

37 ـ حذیفه: هرگاه به پیامبر صلّى الله علیه و آله غم و اندوهى مى رسید، نماز مى خواند[4].

38 ـ یوسف بن عبدالله بن سلام: پیامبر صلّى الله علیه و آله هرگاه به خانواده اش سختى مى رسید، آنان را به نماز فرمان مى داد و سپس این آیه را قرائت مى کرد: «و خانواده ات را به نماز فرمان ده و خود بر آن شکیبا باش».

39 ـ امام صادق علیه السّلام : علىّ علیه السّلام هرگاه از چیزى اندیشناک مى گردید، به نماز پناه مى برد و سپس این آیه را تلاوت مى کرد: «و از شکیبایى و نماز یارى جویید».

40 ـ چه چیز مانع مى شود هرگاه بر یکى از شما اندوهى از اندوههاى دنیا رسید ، وضو بگیرد ، سپس به مسجد برود و دو رکعت نماز بخواند و خدا را در آن بخواند؟ آیا نشنیده اى که خداوند مى گوید: «و از شکیبایى و نماز یارى جویید» ؟

27 / 6

فرو آمدن رحمت

41 ـ ابوحمزه از امام باقر علیه السّلام : پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله فرمود: هنگامى که بنده مؤمن در نمازش مى ایستد، خداوند به او مى نگرد ـ یا فرمود: خدا به او روى مى آورد ـ تا آنگاه که باز گردد و سایه رحمت را از بالاى سرش تا کرانه آسمان بر او مى گسترد و فرشتگان، اطرافش را تا کرانه آسمان مى گیرند و فرشته اى بر بالاى سرش گمارده مى شود که به او مى گوید: اى نمازگزار ، اگر مى دانستى چه کسى به تو مى نگرد و با چه کسى مناجات مى کنى، روى نمى گرداندى و هرگز از اینجا نمى رفتى .

42 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : اى ابوذر، هیچ مؤمنى به نماز نمى ایستد ، جز اینکه از او تا عرش نیکى نثارش مى شود و فرشته اى بر او گمارده مى گردد که ندا در مى دهد: اى پسر آدم، اگر مى دانستى چه در نمازت به دست مى آورى و با که مناجات مى کنى، نه ملول مى گشتى و نه روى مى گرداندى.

43 ـ هنگامى که بنده در نماز مى ایستد، نیکى و احسان بر سرش پاشیده مى شود ، تا آنگاه که رکوع کند. پس هنگامى که رکوع کرد، رحمت الهى او را بالا مى برد تا سجده کند و سجده کننده بر درگاه خداوند متعال سجده مى کند، پس درخواست کند و اشتیاق ورزد.

44 ـ [ براى نمازگزار ] سه ویژگى است: رحمت الهى او را از کف پایش تا کرانه آسمان در بر مى گیرد و فرشتگان از روى سرش تا کرانه هاى آسمان گرداگرد او را مى گیرند و فریاد کننده اى ندا در مى دهد: اگر مناجات کننده مى دانست با که مناجات مى کند، باز نمى گشت.

45 ـ فرشتگان پیوسته بر بنده درود مى فرستند ، تا آنگاه که در نمازگاهش نماز مى خواند و برنخاسته یا حدثى از او سرنزده است ، فرشتگان مى گویند: خدایا او را بیامرز و بر او رحمت آور.

46 ـ امام علىّ علیه السّلام : نماز ، رحمت را فرو مى آورد.

47 ـ هنگامى که انسان به نماز مى ایستد، ابلیس پیش مى آید و حسودانه به او مى نگرد، چون مى بیند رحمت الهى او را در بر گرفته است .

48 ـ اگر نمازگزار مى دانست چگونه شکوه الهى او را در برگرفته است، سربرداشتن از سجده را خوش نمى داشت.

49 ـ امام صادق علیه السّلام : همانا مهمان خداوند جلّ جلاله ... مردى است که در نماز است، او در پناه رحمت خداست تا آنگاه که نمازش را به پایان برد.

27 / 7

پذیرش دعا

50 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : هر کس نمازى واجب بگذارد ، نزد خداوند یک دعاى پذیرفته دارد.

51 ـ چهار هنگام درهاى آسمان گشوده مى شود و دعاء پذیرفته مى گردد: ... هنگام برپا کردن نماز.

52 ـ هر کس نمازى بخواند که در آن چیزى از چاره اندیشى هاى دنیا را در دل نگذراند، هیچ چیز از خدا نمى خواهد ، جز اینکه به او مى دهد.

27 / 8

رسیدن به هر خوبى

53 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : نماز ، کلید هر خوبى است.

54 ـ همواره امتم در خیر و خوبى هستند ، تا آنگاه که با یکدیگر دوست باشند و نماز را بر پا دارند ... پس اگر چنین نکنند به قحطى و خشکسالى گرفتار مى شوند.

27 / 9

تقرّب به خداوند متعال

55 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : همانا نماز ، وسیله تقرّب شخص با ایمان است.

56 ـ نماز ، وسیله تقرّب هر شخص با تقوا است.

57 ـ امام علىّ علیه السّلام : همانا زکات به همراه نماز ، وسیله تقرب مسلمانان قرار داده شده است.

58 ـ نماز ، برترین تقرّب است.

59 ـ امام صادق علیه السّلام ـ پس از آنکه ابوحنیفه به ایشان گفت: اى ابوعبدالله، چقدر بر نماز شکیبایى مى ورزى ـ فرمود: اى نعمان، آیا نمى دانستى که نماز ، وسیله تقرّب هر شخص باتقوا است؟

27 / 10

ورود به بهشت

60 ـ پیامبر خدا صلّى الله علیه و آله : کلید بهشت، نماز است.

61 ـ خداى جلّ جلاله فرمود: براى بنده ام تعهد کرده ام،اگر نماز را در وقتش برپا دارد،کیفرش ندهم و او را بى محاسبه وارد بهشت گردانم .

62 ـ امام صادق علیه السّلام : خداوند از هر کس یک نماز را بپذیرد، عذابش نمى کند، از هر کس یک کار نیک بپذیرد، کیفرش نمى دهد.

63 ـ روز قیامت ، پیرمرد را مى آورند و نامه عملش را آشکارا و پیش روى مردم به او مى دهند در حالى که جز بدى در آن دیده نمى شود، پس بر او گران مى آید و مى گوید: اى پروردگار من، آیا فرمان مى دهى مرا به دوزخ برند؟ پس خداى بزرگ ـ جلّ جلاله ـ مى گوید: اى پیر، من شرم مى کنم تو را کیفر دهم و حال آنکه تو در دنیا براى من نماز مى گزاردى. بنده ام را به بهشت ببرید.

64 ـ محمّد بن عمران از امام صادق علیه السّلام : بنده اى را روز قیامت مى آورند که کار نیکى ندارد . پس به او گفته مى شود: یاد کن یا به یاد آر، آیا کار نیکى دارى؟ پس به یاد مى آورد و مى گوید: اى پروردگار من، کار نیکى نکرده ام جز اینکه فلان بنده با ایمانت بر من گذشت، از او آب خواستم و او به من داد . پس با آن وضو گرفتم و براى تو نماز گزاردم. (امام صادق) فرمود: پس پروردگار تبارک و تعالى مى فرماید: همانا تو را آمرزیدم، بنده ام را وارد بهشت کنید.

--------------------------------------------------------------------------------

پانوشت ها

--------------------------------------------------------------------------------

(1) در دعائم الاسلام چنین آمده است: «پوشاننده آنچه در میان آن هاست ، تا آنگاه که از گناهان بزرگ دورى گزیند...».

(2) گویى درست چنین باشد: «گفتند: نه».

(3) در بحار افزوده است: «طولى نکشید که توبه کرد».

(4) در مجمع البیان آمده است: «هرگاه اندوهگین مى شد، از نماز وروزه یارى مى جست».