موضوعات
امام زمان مهدی (عجل الله فرجه) (32) قائم آل محمد (29) گالری عکس تصویر فیلم (29) روانشناسی اسلامی (26) کنکور دانشگاه مهدی (25) مذهبی و معنوی (25) عشق و محبت (22) فرهنگی اجتماعی (22) نماز قرآن سنت (22) فلسفه و عرفان لاهوتیان (21) انتظار فرج و ظهور (21) یا اباصالح المهدی (21) سلام و صلوات (19) اخلاقی و سخنرانی (17) حدیث حکایت روایت (16) گل نرجس (16) دجال ملعون (15) آموزشی تحقیقاتی (13) کتاب علم فن آوری (13) مقاله پیام نامه بیانیه (13) عدالت انسانیت مسلمانیت (12) زندگی و خانواده (12) صبر و خویشتن دارى (12) شعر و شاعر (12) مشاوره عمومی نظرات (11) دانلود نرم افزار (8) شجاعت و شهامت (8) غدیر خم (8) سفیانی ملعون (6) مسئله پاسخ سوال جواب (6) دعا مناجات دلنوشته (6) اطلاعات و اخبار (5) نویسنده و داستان (5) ادب هنر طنز (5) سیدحسنی خراسانی یمانی (4) سید عبدالعظیم حسنی (4) شهید و دفاع مقدس (3) فروشگاه اینترنتی (2) جبهه جنگ ایثار شهادت (2) مذهبي و معنوي (2) الاسلام القرآن الکریم الشیعه اهل البیت علیهم السلام (2) آموزشي تحقيقاتي (2) مقاله پيام نامه بيانيه (2) حديث حكايت روايت (2) فلسفه و عرفان لاهوتيان (2) فرهنگي اجتماعي (2) يا اباصالح المهدي (1) روانشناسي اسلامي (1) نويسنده و داستان (1) عدالت انسانيت مسلمانيت (1) كتاب علم فن آوري (1) آدينه و متفرقه (1) Mahdism Doctrine Islamic (1) مرجع تقلید فتوی مجتهد (1) كنكور دانشگاه مهدي (1) امام زمان مهدي (عجل الله فرجه) (1) ورزشی و سیاحتی (1) پزشکی بهداشتی سلامت (1) گل گیاه طبیعت محیط زیست (0) سیاست پول اقتصاد (0) اینترنت رایانه کامپیوتر موبایل (0) سینما تئاتر نمایش (0) آدینه و متفرقه (0) بدون موضوع (46)
صفحه ها
همراز توجه : بیننده عزیز سلام علیکم برای اینکه از این وبلاگ دیدن میکنید سپاسگذارم لطفا برای تعجیل در فرج آقا امام زمان (عجل الله)<1>ءالی<100>صلوات بفرستید که برای برآورده شدن حاجت هم خوب است. آثار نماز آثار نماز نخواندن ويژگي هاي حضرت مهدي (عجل الله) 5 ويژگي هاي حضرت مهدي (عجل الله) 4 ويژگي هاي حضرت مهدي عليه السلام 3 ويژگي هاي حضرت مهدي عليه السلام 2 ويژگي هاي حضرت مهدي عليه السلام 1 مدح و منقبت سوّمين اختر فروزنده امامت و ولايت پنجره امام زمان علیه السلام چهل داستان و چهل حديث از امام حسين (ع) درخشش پنجمين نور ايزدى رمضان، منتخب از مفاتيح الجنان آيين رمضان مناسبتها، احکام، ادعيه و آداب ابوالأسود دوئلي شاعر ايمان و ولايت صداي سخن عشق، حماسه ديني در ادب پیک در وضو شریک نگیرید! قدمگاه کتاب ديگر قرآن! تكلیف عاشق ساعت به وقت شرعی دوازده! علم امام به رفتار ما روزه خواری اکیدا ممنوع! مهر من نثار تو آمنه بنت شريد رسم عاشق کشی اسلام چگونه گسترش يافت؟ فرهنگ ايراني چهار پناهگاه قرآنی تشيع و انديشه شيعي2 تشيع و انديشه شيعي سرز مین مقدس و خاندان آل اشعر
فيدها
آشنایی با حضرت عبدالعظیم ، امامزاده عبدالله
امامزاده عبدالعظیم حسنی
نسب حضرت عبدالعظیم حسنی ( ع ) به واسطه و با چهار پشت ، به امام حسن مجتبی ( ع ) می رسد. بنای اصلی و نخستین بقعه یعنی حرم آن ، در نیمه دوم قرن سوم هجری توسط محمد پسر زید داعی علوی ، تعمیر اساسی شد. درگاه اصلی ورودی بنا که در سمت شمال قرار دارد بار اول در زمان پادشاهان آل بویه و سپس در دوره قاجار به یاری مجدالملک کامل شد.
گورستان حضرت عبدالعظیم حسنی با مقابر ، صحن ها و مجموعه های خصوصی اطراف حرم ، اعتبار ویژه ای دارد. احترام و تقدس ویژه ای که مردم برای حضرت قائل بوده اند، موجب خاکسپاری بسیاری از شخصیت های سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی در این گورستان شده است ؛ ناصرالدین شاه ، قاآنی شیرازی ، قائم مقام فراهانی ، بدیع الزمان فروزانفر ، آیت اله کاشانی ، علامه محمد قزوینی ، حسینعلی میرزا نصرت السلطنه ، ستارخان ، گروهی از دراویش نعمت الهی و فرزندان آیت اله بهبهانی در این گورستان آرمیده اند.
این بنا در آغاز تنها از حرم تشکیل می شد اما به مرور متعلقات دیگری یافت و به صورت مجموعه بزرگ امروز ، مشتمل بر حرم ها ، رواق ها ، مسجدها و ایوان ها و صحن های متعدد درآمد. در دوره صفویه بناهای اطراف به آن افزوده شد و در دوره قاجار به دلیل نزدیک بودن به پایتخت مورد توجه بیشتر قرار گرفت و بیشتر بناهای وابسته به حرم عبدالعظیم و امامزاده زید در این دوره تکمیل و تزئین شد.
از آثار تاریخی این مجموعه سردر آجری دوران سلجوقی است و نیز صندوقی از چوب عود، گردو با کتیبه هایی به خط نسخ و ثلث برجسته که به سال 725 هـ . ق تعلق دارد.
بنای اصلی حرم، اتاقی چهار ضلعی به ابعاد 5/ 7 متر است که در بالا با چهار گوشواره به هشت ضلعی و سپس به کمک طاق بندی های کوچک به شانزده ضلعی تبدیل و زمینه برای برپایی گنبد فراهم می شود. پوشش زیرین گنبد با طاق ضربی مدور در زمان شاه تهماسب تغییر یافت و پوشش خارجی آن در سال 1270 هـ . ق به دستور ناصرالدین شاه با خشت های مسی زرین تزیین شد.
در جانب شرقی حرم ،
مسجد و در سمت غرب ، مسجد مردانه ومقبره ناصرالدین شاه قرار دارد. ضلع جنوبی مقبره ناصرالدین شاه به وسیله یک در کوچک اختصاصی به حرم امامزاده حمزه راه دارد. بقعه امامزاده طاهر نیز در سمت شرقی صحن بزرگ واقع است.
بالای حرم و در کنار گنبد دو گلدسته به ارتفاع 24 متر از سطح بام و قطر 2 متر در سال 1270 هـ . ق ساخته شد. بر فراز ضریح نیز جمعاً 64 گلدان زرین قرار دارد.
مهم ترین صحن و ایوان حرم ، صحن و ایوان بسیار وسیع آستانه است که در شمال حرم واقع ، و به دستور ناصرالدین شاه ساخته شده است. ایوان جنوبی حرم نیز در سال 944هـ . ق به فرمان شاه تهماسب صفوی ساخته و در دوره قاجار آینه کاری و تزئین شد.
صحن های دیگر حرم شامل صحن باغ طوطی یا مدرسه امین السلطان در شمال غربی حرم ، صحن ناصرالدین شاه یا صحن ولیعهدی که اکنون به صحن کاشانی معروف است در غرب حرم ، صحن باغ علی خان در شرق حرم و صحن جنوبی که به صحن امامزاده حمزه معروف است.
در غرب حرم ، مسجد و رواق بالاسر قرار دارد که از ساخته های دوران صفوی است. این مسجد دارای محراب بسیار زیبایی از کاشی های مُعـّرق رنگارنگ است.
گورستان حضرت عبدالعظیم حسنی با مقابر ، صحن ها و مجموعه های خصوصی اطراف حرم ، اعتبار ویژه ای دارد. احترام و تقدس ویژه ای که مردم برای حضرت قائل بوده اند، موجب خاکسپاری بسیاری از شخصیت های سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی در این گورستان شده است ؛ ناصرالدین شاه ، قاآنی شیرازی ، قائم مقام فراهانی ، بدیع الزمان فروزانفر ، آیت اله کاشانی ، علامه محمد قزوینی ، حسینعلی میرزا نصرت السلطنه ، ستارخان ، گروهی از دراویش نعمت الهی و فرزندان آیت اله بهبهانی در این گورستان آرمیده اند.
گالری عکس حضرت عبدالعظیم
امامزاده عبدالله آیین ورزان
در کیلومتر هفت
جاده تهران – فیروزکوه بقعه امامزاده عبدالله فرزند امام جعفر صادق (ع ) واقع شده و به امامزاده «عبدالله افتح» شهرت دارد. در بنای بقعه ، کتیبه ای موجود نیست و تنها تاریخ 730 هـ . ق بر روی ضریح چوبی نقش بسته است.
امامزاده عبدالله
بنای این امامزاده
در مسیر جاده پیشوا – غیاث آباد و در شرق روستای غیاث آباد قرار دارد. بنای اصلی بقعه در میان بنای جدید الاحداث محصور است. صحن امامزاده شامل یک اتاق است که در جبهه جنوبی دو اتاقک با بدنه و سقف آینه کاری شده دیده می شود. در میانه این اتاق گوری قرار دارد که از کف اتاق حدود 50 سانتی متر بلندتر و دارای ضریح جدید است. در چهار جهت اصلی پایه ی گنبد ، برای تأمین نور و روشنایی داخل صحن نورگیرهایی تعبیه کرده اند. نـَسَب امامزاده عبدالله طبق تاریخ موجود ، با واسطه به حضرت موسی بن جعفر (ع ) می رسد. در حال حاضر مسجدی در ضلع شرقی امامزاده به آن الحاق شده و زائر سرای وسیعی در طبقه بالای آن احداث گردیده و در ضلع غربی ، حسینیه مردانه و در ضلع شرقی حسینیه زنانه احداث شده است.
امامزاده عبدالله و عبیدالله دماوند
این امامزاده از بناهای بسیار زیبای اواخر قرن هفتم هـ . ق
درمنطقه دماوند است. بنای بقعه برجی آرامگاهی است با بدنه مضرس ( منقوش به نقش و نگارهایی به صورت دندانه ها ) و گنبد فیروزه ای رنگ که بر سطح خارجی آن ، مهرهای گچی مشاهده می شود. در داخل ، کتیبه ای حاوی آیات قرآن کریم وجود دارد.
امامزاده قاسم، شمیران
امامزاده قاسم در
شمال شمیران و در روستای قدیمی « دژ علیا» واقع است. بنای اصلی امامزاده برجی هشت ضلعی است که هر ضلع آن از داخل 25/ 2 متر عرض دارد و از آجر ساخته شده است. این بقعه امروزه دارای صحن ، ایوان ، رواق و گنبد کاشیکاری است. اصل بنای بقعه را از قرن هفتم هجری دانسته اند. در زمان شاه تهماسب صفوی صندوقی با تاریخ 963 هـ . ق بر روی مرقد نهاده شد.
ساختمان اصلی بقعه در زمان فتحعلی شاه قاجار توسعه یافت و ایوان بزرگ فعلی در طرف قبله بنا شد. بیرون بقعه و در گوشه جنوب غربی بنای قدیم ، هنوز طاق نماها و رومی های عهد صفوی مشهود است. گنبد بیرونی بنا پیازی شکل است و ساقه آن با پوششی از کاشی خشتی با نقوش هندسی و خطوط کوفی بنایی تزیین شده است. صندوق امامزاده در سال 963 هـ . ق در سی و سومین سال پادشاهی شاه تهماسب صفوی روی مرقد نصب شد.
گورستان امامزاده قاسم در زمین های پیرامون بنا به شکل پلکانی قرار گرفته و مقابر خانوادگی خانواده های قدیمی و سرشناس تهران را در خود جای داده است.
امامزاده قاسم وحیدیه
این امامزاده
در محله جوقین یکی از محلات شهر وحیدیه قرار دارد. بنا به دوره صفویه تعلق دارد و به احتمال زیاد ایوان آن در دوره قاجار اضافه شده است. پلان بنا چهار ضلعی است و یک ایوان شرقی دارد که ورودی بنا را در خود جای داده است. پوشش بقعه به صورت یک گنبد پله ای اجرا شده و پوشش ایوان به صورت طاقی است. مصالح بنا ، خشت و گل و سنگ و داخل آن با گچ اندود شده است.
امامزاده موسی
این بقعه
در روستای خوروین در شمال غربی شهر کرج واقع است. بنای کوچک امامزاده با پلان مربع ، از داخل دارای ابعاد تقریبی 444 در 444 سانتی متر است. قطر دیوارها 150 سانتی متر و سقف بنا ، گنبدی است. در دوره های اخیر در شمال بنا و در برابر ورودی امامزاده ، ایوانی برپا داشته اند که ارتفاع آن 77 سانتی متر بلندتر از کف بنا است. زیر گنبد در میان محوطه داخلی ، ضریح چوبی گره سازی شده مشبک از چوب چنار با طرح «چهار قل» به بلندی 155 ، درازای 230 و پهنای 149 سانتی متر وجود دارد که صندوق مزار را در میان گرفته است.
این صندوق دارای دو کتیبه بزرگ به هم پیوسته به صورت دو حاشیه در بالا و پایین و تعدادی کتیبه های ناپیوسته و کوتاه در چهار طرف بدنه است.
امامزاده هادی و علی نقی
در مسیر کرج – قزوین ، نرسیده به شهر هشتگرد و محل «ینگه امام» مقبره امامزاده هادی و علی نقی از اولاد امام موسی کاظم (ع) ، به چشم می خورد. بنای این امامزاده نزدیک کاروانسرای ینگه و تپه بزرگ تاریخی واقع است.
این بنا از دو قسمت یعنی ایوان شمالی در جلو و حرم اصلی در پشت آن تشکیل شده است. تزئینات ازاره ( آن قسمت از دیوار اتاق و یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین بود ) جلوی ایوان به ارتفاع یک متر با آجر هفت رنگ دوره قاجاریه که نقش های آنها با هم ترکیب شده ، شکل گرفته است.
سر در ورودی بنا دارای قوس بزرگ و لچکی ( طرح سه گوش ) های قوس سر در به شیوه مِعقلی تزیین شده است. نمای سطح داخلی حرم با گچ اندود شده و فاقد هرگونه تزئینات است. گنبد خارجی با پوشش زیرین حرم به صورت هرم دوازده ترک است که کاشیکاری آن ضمن تعمیر قسمت های دیگر بنا در سال 1347 شمسی به طور کامل مرمت شد.
این بنا از آثار دوره صفویه به شمار می رود. درباره این بقعه در سفرنامه میرزا حسین فراهانی چنین آمده است : گویند دو نفر از اولادان حضرت موسی بن جعفر در اینجا مدفون هستند.
امامزاده هارون بن موسی
بقعه امامزاده هارون بن موسی
در تکیه جوستان از توابع طالقان قرار دارد. بقعه و گنبد این بنا از سنگ و گچ ساخته شده است. بنای امامزاده بسیار شکیل و زیباست و اهالی جوستان و روستاهای اطراف احترام ویژه ای برای آن قایل هستند. در امامزاده هارون کتیبه ای سنگی به طول 90 و عرض 33 سانتی متر، حاوی فرمان شاه تهماسب صفوی به خط ثلث موجود است. در این فرمان شاه تهماسب صفوی «به سبب عجز سکنه ی متوطنه ( ساکن ) و عدم استطاعت مالی مردم طالقان» آنها را از دادن مالیات معاف نموده است. این سنگ مرمر منقوش در حال حاضر در جوار درِ امامزاده نصب شده است.
امامزاده یحیی ، ورامین
بنای امامزاده یحیی در
جنوب شرقی شهرستان ورامین و در محله ای معروف به کهنه گاهقرار دارد. تاریخ بنای امامزاده یحیی ، ماه محرم سال 707 هـ . ق است. سبک معماری مقبره شباهت زیادی به مسجد جامع و برج علاءالدین دارد. ورودی بنا در جهت شمال ، دارای حیاط وسیعی است که از آن به عنوان گورستان استفاده شده است.
سیاحان بازدید کننده از امامزاده یحیی همگی از کاشی های شفاف و زیبای آن در سفرنامه های خود تعریف و تمجید کرده اند، ولی متأسفانه اثری از آن کاشی ها بر جای نمانده است.
بنای امامزاده یحیی یکی از چند اثر تاریخی دوره مغول است که هنوز در ورامین بر جای مانده و با گنبد زیبای آجری در محوطه گورستان محصور است.
اهمیت تاریخی این امامزاده مرهون تزئینات، گچبری و کتیبه برجسته آن می باشد که به خط ثلث نوشته شده است. ساختمان بقعه برخلاف نمای بیرونی آن تزئینات عالی گچبری دارد و تاریخ محرم سال 707 هـ . ق بر کتیبه آن نقش بسته و نام «ابومحمد الحسن بن المرتضی بن حسین محمد بن الحسن بن ابی زید» بر آن حک است.
بنای مقبره دارای گنبد بزرگ آجری است که در بدنه آن هشت دریچه مشبک تعبیه شده و تهویه هوا و تأمین نور داخل صحن را به عهده دارد.
این بقعه ، محراب کاشیکاری بسیار نفیسی به تاریخ 663 هـ . ق اثر «علی بن محمد ابی طاهر» را در خود جای داده بود که اکنون در موزه «متروپولیتن» نیویورک نگهداری می شود.
روی مزار، سنگ قبری به شکل محراب با تاریخ 750 هـ . ق وجود داشت که اکنون در موزه آرمیتاژ روسیه جای دارد. روی این سنگ امضای دو نفر از افراد خاندان کاشی ساز معروف کاشان به عنوان سازنده دیده می شود. داخل صحن شجره نامه ای موجود است که نسب امامزاده را به امام حسن (ع) می رساند.
امامزاده یحیی ، تهران
بقعه امامزاده یحیی
در انتهای محله «عودلاجان» نرسیده به خیابان ری در کوچه ای به نام امامزاده یحیی قرار دارد. به عقیده گروهی از پژوهندگان ، این بقعه مدفن حضرت یحیی از اولاد امام زین العابدین (ع) است، اما روی صندوق قبر بقعه ، نام یحیی بن زید فرزند امام حسن مجتبی (ع) آمده است.
بنای اصلی امامزاده متشکل از برج خشتی هشت ضلعی احتمالاً به قرن هفتم هجری تعلق داشت و دارای گنبد هرمی شکل 12 ضلعی بود. این بنا در سال 1318 تخریب شد و بنای فعلی در سال 1320 شمسی در همان محلی ساخته شد که بنای قدیمی و خشتی بقعه وجود داشت. بنای جدید به همان سبک و فرم بنای اصلی جایگزین بنای قبل شد و ملحقات و تزئینات آن به تدریج در سال های بعد تکمیل شد.
صندوق منبت عتیقه بقعه ، چنانکه در کتیبه آن اشاره شده است، به دستور «ملک شاه غازی» در سال 895 هـ . ق به وسیله دو برادر به نام های استاد حسین و استاد محمد لواسانی ساخته شد.
برخی دیگر از امامزاده های تهران : امامزاده علی در روستای جعفرآباد جنگل ورامین ، امامزاده عبداله بوالعرض در 9 کیلومتری ورامین ، امامزاده علی در روستای آجربست ورامین ، امامزاده قاسم خالدآباد ورامین ، امامزاده شاهزاده محمد در روستای ایجدان ورامین ، امامزاده سید سلطان محمود خاوه ای در جوادآباد ورامین ، امامزاده هادی نزدیک ابن بابویه شهر ری از دوره مغول یا سلجوقی و ....
نسب حضرت عبدالعظیم حسنی ( ع ) به واسطه و با چهار پشت ، به امام حسن مجتبی ( ع ) می رسد. بنای اصلی و نخستین بقعه یعنی حرم آن ، در نیمه دوم قرن سوم هجری توسط محمد پسر زید داعی علوی ، تعمیر اساسی شد. درگاه اصلی ورودی بنا که در سمت شمال قرار دارد بار اول در زمان پادشاهان آل بویه و سپس در دوره قاجار به یاری مجدالملک کامل شد.
گورستان حضرت عبدالعظیم حسنی با مقابر ، صحن ها و مجموعه های خصوصی اطراف حرم ، اعتبار ویژه ای دارد. احترام و تقدس ویژه ای که مردم برای حضرت قائل بوده اند، موجب خاکسپاری بسیاری از شخصیت های سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی در این گورستان شده است ؛ ناصرالدین شاه ، قاآنی شیرازی ، قائم مقام فراهانی ، بدیع الزمان فروزانفر ، آیت اله کاشانی ، علامه محمد قزوینی ، حسینعلی میرزا نصرت السلطنه ، ستارخان ، گروهی از دراویش نعمت الهی و فرزندان آیت اله بهبهانی در این گورستان آرمیده اند.
این بنا در آغاز تنها از حرم تشکیل می شد اما به مرور متعلقات دیگری یافت و به صورت مجموعه بزرگ امروز ، مشتمل بر حرم ها ، رواق ها ، مسجدها و ایوان ها و صحن های متعدد درآمد. در دوره صفویه بناهای اطراف به آن افزوده شد و در دوره قاجار به دلیل نزدیک بودن به پایتخت مورد توجه بیشتر قرار گرفت و بیشتر بناهای وابسته به حرم عبدالعظیم و امامزاده زید در این دوره تکمیل و تزئین شد.
از آثار تاریخی این مجموعه سردر آجری دوران سلجوقی است و نیز صندوقی از چوب عود، گردو با کتیبه هایی به خط نسخ و ثلث برجسته که به سال 725 هـ . ق تعلق دارد.
بنای اصلی حرم، اتاقی چهار ضلعی به ابعاد 5/ 7 متر است که در بالا با چهار گوشواره به هشت ضلعی و سپس به کمک طاق بندی های کوچک به شانزده ضلعی تبدیل و زمینه برای برپایی گنبد فراهم می شود. پوشش زیرین گنبد با طاق ضربی مدور در زمان شاه تهماسب تغییر یافت و پوشش خارجی آن در سال 1270 هـ . ق به دستور ناصرالدین شاه با خشت های مسی زرین تزیین شد.
در جانب شرقی حرم ،
مسجد و در سمت غرب ، مسجد مردانه ومقبره ناصرالدین شاه قرار دارد. ضلع جنوبی مقبره ناصرالدین شاه به وسیله یک در کوچک اختصاصی به حرم امامزاده حمزه راه دارد. بقعه امامزاده طاهر نیز در سمت شرقی صحن بزرگ واقع است.
بالای حرم و در کنار گنبد دو گلدسته به ارتفاع 24 متر از سطح بام و قطر 2 متر در سال 1270 هـ . ق ساخته شد. بر فراز ضریح نیز جمعاً 64 گلدان زرین قرار دارد.
مهم ترین صحن و ایوان حرم ، صحن و ایوان بسیار وسیع آستانه است که در شمال حرم واقع ، و به دستور ناصرالدین شاه ساخته شده است. ایوان جنوبی حرم نیز در سال 944هـ . ق به فرمان شاه تهماسب صفوی ساخته و در دوره قاجار آینه کاری و تزئین شد.
صحن های دیگر حرم شامل صحن باغ طوطی یا مدرسه امین السلطان در شمال غربی حرم ، صحن ناصرالدین شاه یا صحن ولیعهدی که اکنون به صحن کاشانی معروف است در غرب حرم ، صحن باغ علی خان در شرق حرم و صحن جنوبی که به صحن امامزاده حمزه معروف است.
در غرب حرم ، مسجد و رواق بالاسر قرار دارد که از ساخته های دوران صفوی است. این مسجد دارای محراب بسیار زیبایی از کاشی های مُعـّرق رنگارنگ است.
گورستان حضرت عبدالعظیم حسنی با مقابر ، صحن ها و مجموعه های خصوصی اطراف حرم ، اعتبار ویژه ای دارد. احترام و تقدس ویژه ای که مردم برای حضرت قائل بوده اند، موجب خاکسپاری بسیاری از شخصیت های سیاسی ، اجتماعی ، فرهنگی در این گورستان شده است ؛ ناصرالدین شاه ، قاآنی شیرازی ، قائم مقام فراهانی ، بدیع الزمان فروزانفر ، آیت اله کاشانی ، علامه محمد قزوینی ، حسینعلی میرزا نصرت السلطنه ، ستارخان ، گروهی از دراویش نعمت الهی و فرزندان آیت اله بهبهانی در این گورستان آرمیده اند.
گالری عکس حضرت عبدالعظیم
امامزاده عبدالله آیین ورزان
در کیلومتر هفت
جاده تهران – فیروزکوه بقعه امامزاده عبدالله فرزند امام جعفر صادق (ع ) واقع شده و به امامزاده «عبدالله افتح» شهرت دارد. در بنای بقعه ، کتیبه ای موجود نیست و تنها تاریخ 730 هـ . ق بر روی ضریح چوبی نقش بسته است.
امامزاده عبدالله
بنای این امامزاده
در مسیر جاده پیشوا – غیاث آباد و در شرق روستای غیاث آباد قرار دارد. بنای اصلی بقعه در میان بنای جدید الاحداث محصور است. صحن امامزاده شامل یک اتاق است که در جبهه جنوبی دو اتاقک با بدنه و سقف آینه کاری شده دیده می شود. در میانه این اتاق گوری قرار دارد که از کف اتاق حدود 50 سانتی متر بلندتر و دارای ضریح جدید است. در چهار جهت اصلی پایه ی گنبد ، برای تأمین نور و روشنایی داخل صحن نورگیرهایی تعبیه کرده اند. نـَسَب امامزاده عبدالله طبق تاریخ موجود ، با واسطه به حضرت موسی بن جعفر (ع ) می رسد. در حال حاضر مسجدی در ضلع شرقی امامزاده به آن الحاق شده و زائر سرای وسیعی در طبقه بالای آن احداث گردیده و در ضلع غربی ، حسینیه مردانه و در ضلع شرقی حسینیه زنانه احداث شده است.
امامزاده عبدالله و عبیدالله دماوند
این امامزاده از بناهای بسیار زیبای اواخر قرن هفتم هـ . ق
درمنطقه دماوند است. بنای بقعه برجی آرامگاهی است با بدنه مضرس ( منقوش به نقش و نگارهایی به صورت دندانه ها ) و گنبد فیروزه ای رنگ که بر سطح خارجی آن ، مهرهای گچی مشاهده می شود. در داخل ، کتیبه ای حاوی آیات قرآن کریم وجود دارد.
امامزاده قاسم، شمیران
امامزاده قاسم در
شمال شمیران و در روستای قدیمی « دژ علیا» واقع است. بنای اصلی امامزاده برجی هشت ضلعی است که هر ضلع آن از داخل 25/ 2 متر عرض دارد و از آجر ساخته شده است. این بقعه امروزه دارای صحن ، ایوان ، رواق و گنبد کاشیکاری است. اصل بنای بقعه را از قرن هفتم هجری دانسته اند. در زمان شاه تهماسب صفوی صندوقی با تاریخ 963 هـ . ق بر روی مرقد نهاده شد.
ساختمان اصلی بقعه در زمان فتحعلی شاه قاجار توسعه یافت و ایوان بزرگ فعلی در طرف قبله بنا شد. بیرون بقعه و در گوشه جنوب غربی بنای قدیم ، هنوز طاق نماها و رومی های عهد صفوی مشهود است. گنبد بیرونی بنا پیازی شکل است و ساقه آن با پوششی از کاشی خشتی با نقوش هندسی و خطوط کوفی بنایی تزیین شده است. صندوق امامزاده در سال 963 هـ . ق در سی و سومین سال پادشاهی شاه تهماسب صفوی روی مرقد نصب شد.
گورستان امامزاده قاسم در زمین های پیرامون بنا به شکل پلکانی قرار گرفته و مقابر خانوادگی خانواده های قدیمی و سرشناس تهران را در خود جای داده است.
امامزاده قاسم وحیدیه
این امامزاده
در محله جوقین یکی از محلات شهر وحیدیه قرار دارد. بنا به دوره صفویه تعلق دارد و به احتمال زیاد ایوان آن در دوره قاجار اضافه شده است. پلان بنا چهار ضلعی است و یک ایوان شرقی دارد که ورودی بنا را در خود جای داده است. پوشش بقعه به صورت یک گنبد پله ای اجرا شده و پوشش ایوان به صورت طاقی است. مصالح بنا ، خشت و گل و سنگ و داخل آن با گچ اندود شده است.
امامزاده موسی
این بقعه
در روستای خوروین در شمال غربی شهر کرج واقع است. بنای کوچک امامزاده با پلان مربع ، از داخل دارای ابعاد تقریبی 444 در 444 سانتی متر است. قطر دیوارها 150 سانتی متر و سقف بنا ، گنبدی است. در دوره های اخیر در شمال بنا و در برابر ورودی امامزاده ، ایوانی برپا داشته اند که ارتفاع آن 77 سانتی متر بلندتر از کف بنا است. زیر گنبد در میان محوطه داخلی ، ضریح چوبی گره سازی شده مشبک از چوب چنار با طرح «چهار قل» به بلندی 155 ، درازای 230 و پهنای 149 سانتی متر وجود دارد که صندوق مزار را در میان گرفته است.
این صندوق دارای دو کتیبه بزرگ به هم پیوسته به صورت دو حاشیه در بالا و پایین و تعدادی کتیبه های ناپیوسته و کوتاه در چهار طرف بدنه است.
امامزاده هادی و علی نقی
در مسیر کرج – قزوین ، نرسیده به شهر هشتگرد و محل «ینگه امام» مقبره امامزاده هادی و علی نقی از اولاد امام موسی کاظم (ع) ، به چشم می خورد. بنای این امامزاده نزدیک کاروانسرای ینگه و تپه بزرگ تاریخی واقع است.
این بنا از دو قسمت یعنی ایوان شمالی در جلو و حرم اصلی در پشت آن تشکیل شده است. تزئینات ازاره ( آن قسمت از دیوار اتاق و یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین بود ) جلوی ایوان به ارتفاع یک متر با آجر هفت رنگ دوره قاجاریه که نقش های آنها با هم ترکیب شده ، شکل گرفته است.
سر در ورودی بنا دارای قوس بزرگ و لچکی ( طرح سه گوش ) های قوس سر در به شیوه مِعقلی تزیین شده است. نمای سطح داخلی حرم با گچ اندود شده و فاقد هرگونه تزئینات است. گنبد خارجی با پوشش زیرین حرم به صورت هرم دوازده ترک است که کاشیکاری آن ضمن تعمیر قسمت های دیگر بنا در سال 1347 شمسی به طور کامل مرمت شد.
این بنا از آثار دوره صفویه به شمار می رود. درباره این بقعه در سفرنامه میرزا حسین فراهانی چنین آمده است : گویند دو نفر از اولادان حضرت موسی بن جعفر در اینجا مدفون هستند.
امامزاده هارون بن موسی
بقعه امامزاده هارون بن موسی
در تکیه جوستان از توابع طالقان قرار دارد. بقعه و گنبد این بنا از سنگ و گچ ساخته شده است. بنای امامزاده بسیار شکیل و زیباست و اهالی جوستان و روستاهای اطراف احترام ویژه ای برای آن قایل هستند. در امامزاده هارون کتیبه ای سنگی به طول 90 و عرض 33 سانتی متر، حاوی فرمان شاه تهماسب صفوی به خط ثلث موجود است. در این فرمان شاه تهماسب صفوی «به سبب عجز سکنه ی متوطنه ( ساکن ) و عدم استطاعت مالی مردم طالقان» آنها را از دادن مالیات معاف نموده است. این سنگ مرمر منقوش در حال حاضر در جوار درِ امامزاده نصب شده است.
امامزاده یحیی ، ورامین
بنای امامزاده یحیی در
جنوب شرقی شهرستان ورامین و در محله ای معروف به کهنه گاهقرار دارد. تاریخ بنای امامزاده یحیی ، ماه محرم سال 707 هـ . ق است. سبک معماری مقبره شباهت زیادی به مسجد جامع و برج علاءالدین دارد. ورودی بنا در جهت شمال ، دارای حیاط وسیعی است که از آن به عنوان گورستان استفاده شده است.
سیاحان بازدید کننده از امامزاده یحیی همگی از کاشی های شفاف و زیبای آن در سفرنامه های خود تعریف و تمجید کرده اند، ولی متأسفانه اثری از آن کاشی ها بر جای نمانده است.
بنای امامزاده یحیی یکی از چند اثر تاریخی دوره مغول است که هنوز در ورامین بر جای مانده و با گنبد زیبای آجری در محوطه گورستان محصور است.
اهمیت تاریخی این امامزاده مرهون تزئینات، گچبری و کتیبه برجسته آن می باشد که به خط ثلث نوشته شده است. ساختمان بقعه برخلاف نمای بیرونی آن تزئینات عالی گچبری دارد و تاریخ محرم سال 707 هـ . ق بر کتیبه آن نقش بسته و نام «ابومحمد الحسن بن المرتضی بن حسین محمد بن الحسن بن ابی زید» بر آن حک است.
بنای مقبره دارای گنبد بزرگ آجری است که در بدنه آن هشت دریچه مشبک تعبیه شده و تهویه هوا و تأمین نور داخل صحن را به عهده دارد.
این بقعه ، محراب کاشیکاری بسیار نفیسی به تاریخ 663 هـ . ق اثر «علی بن محمد ابی طاهر» را در خود جای داده بود که اکنون در موزه «متروپولیتن» نیویورک نگهداری می شود.
روی مزار، سنگ قبری به شکل محراب با تاریخ 750 هـ . ق وجود داشت که اکنون در موزه آرمیتاژ روسیه جای دارد. روی این سنگ امضای دو نفر از افراد خاندان کاشی ساز معروف کاشان به عنوان سازنده دیده می شود. داخل صحن شجره نامه ای موجود است که نسب امامزاده را به امام حسن (ع) می رساند.
امامزاده یحیی ، تهران
بقعه امامزاده یحیی
در انتهای محله «عودلاجان» نرسیده به خیابان ری در کوچه ای به نام امامزاده یحیی قرار دارد. به عقیده گروهی از پژوهندگان ، این بقعه مدفن حضرت یحیی از اولاد امام زین العابدین (ع) است، اما روی صندوق قبر بقعه ، نام یحیی بن زید فرزند امام حسن مجتبی (ع) آمده است.
بنای اصلی امامزاده متشکل از برج خشتی هشت ضلعی احتمالاً به قرن هفتم هجری تعلق داشت و دارای گنبد هرمی شکل 12 ضلعی بود. این بنا در سال 1318 تخریب شد و بنای فعلی در سال 1320 شمسی در همان محلی ساخته شد که بنای قدیمی و خشتی بقعه وجود داشت. بنای جدید به همان سبک و فرم بنای اصلی جایگزین بنای قبل شد و ملحقات و تزئینات آن به تدریج در سال های بعد تکمیل شد.
صندوق منبت عتیقه بقعه ، چنانکه در کتیبه آن اشاره شده است، به دستور «ملک شاه غازی» در سال 895 هـ . ق به وسیله دو برادر به نام های استاد حسین و استاد محمد لواسانی ساخته شد.
برخی دیگر از امامزاده های تهران : امامزاده علی در روستای جعفرآباد جنگل ورامین ، امامزاده عبداله بوالعرض در 9 کیلومتری ورامین ، امامزاده علی در روستای آجربست ورامین ، امامزاده قاسم خالدآباد ورامین ، امامزاده شاهزاده محمد در روستای ایجدان ورامین ، امامزاده سید سلطان محمود خاوه ای در جوادآباد ورامین ، امامزاده هادی نزدیک ابن بابویه شهر ری از دوره مغول یا سلجوقی و ....
" رنگ سبز انتظار"
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
" افضل اعمال امتی، انتظارالفرج "
با فضیلت ترین اعمال امت من، انتظار فرج است.
همه ما شیعیان ، خود را منتظر آن امام غایب می دانیم و منتظر نیم نگاهی از سوی ایشان هستیم.
آیا انتظار تنها با لفظ ، گریه و زاری است و عمل نمی خواهد؟
آیا همینکه برای فرج دعا نماییم کفایت می کند؟
آیا هیچ اندیشیده ای که چرا پیامبر اکرم با فضیلت ترین عمل امت خویش را " انتظار فرج " دانسته اند؟
باید بدانیم که ما منتظران در عصر غیبت وظایفی داریم که دراین نوشته به برخی از این وظایف از منظر روایات اشاره ای گذرا خواهیم داشت ، باشد که همه ما از منتظران واقعی حضرت بوده و در راه رضای ایشان که همان رضای خداست، گام برداریم.
1- دعا برای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف)این کار یکی از وظایف مهم ما به شمار می رود . ائمه هدی علیهم السلام نیز همواره بر این تاکید داشته اند و دراین باب از ائمه اطهار دعاهایی به دست ما رسیده است .
2- شناخت صفات و سیره امام علیه السلامبدیهی است که یک عاشق دلباخته امام و منتظر حقیقی باید بداند که محبوبش از چه صفاتی برخوردار بوده و چه سیره و روشی را در زندگی پیاده می نماید. دراین راستا مطالعه آیات و روایات فراوانی که در ارتباط با وجود مقدس امام بیان شده، مفید است.
3- رعایت ادب در همه مواردامامی که واجب الاطاعة و محبت خدا بر تمامی اهل زمین است. نامش محترم و یادش بسیار گرامی است. او پیشوای همه و چشم بینای خدا دربین مخلوقات است . روزی اهل زمین به یمن وجود ایشان است و هرکس که به مرتبه ای ازمراتب کمال می رسد از پرتو عنایات حضرت حق است که از مسیر امامت به ما رسیده است.
4-عشق و علاقه به حضرتگفته اند ؛ مرحوم سید عبدالکریم کفاش، هفته ای یک بار به محضر آن حضرت مشرف می شد . او در ری در جوار حضرت عبدالعظیم حسنی می زیست. دریکی از تشرفاتش، امام از او می پرسند، سید عبدالکریم اگر ما را نبینی چه خواهد شد؟! سید پاسخ می دهد: آقا حتما می میرم. حضرت در پاسخ فرمودند: " اگر چنین نبودی ما را نمی دیدی. "
5- علاقمند کردن دیگران به امام زمان علیه السلام طبیعی است که هرکس به چیزی علاقمند باشد درصدد تبلیغ و ترویج آن برآمده و آنرا به دیگران معرفی می کند، چه رسد به اینکه محبوب، وجود مقدس خاتم الاوصیاء عجل الله تعالی فرجه الشریف باشد.
6- انتظار فرجامام صادق (ع) فرمودند: " بخشی از معتقدات ائمه علیه السلام عبارت از تقوی، پاکدامنی و خیرخواهی ...و صبورانه در انتظار فرج بودن است. "
در بسیاری از احادیث در باب انتظار فرج ، بیان شده که هرگاه یکی از منتظران حضرت درجوار رحمت الهی می رود، چنان است که درمیان سپاه امام و یا در میان خیمه حضرت به شهادت می رسد.
و در بسیاری از روایات، بهترین اعمال را انتظار فرج دانسته اند.
7- به جا آوردن حج و عمره و زیارت مشاهد مشرفه به نیابت از اماماعمالی که به نیابت از امام زمان علیه السلام به جا آورده می شود در واقع هدیه ای از جانب عاشقان به ایشان است.
8- استغاثه به وجود مقدس امام عجل الله تعالی فرجه الشریف .در بعضی از روایات از آن بزرگوار به" غیاث المضطرالمستکین " تعبیر شده است .
توسل و استغاثه بر اهل بیت علیه السلام، سیره دائمی بزرگان و صلحاء و علمای شیعه بوده و حتی ائمه علیهم السلام نیز به وجود مقدس ایشان توسل می جسته اند .
9- تجدید بیعت با امام علیه السلامبر اساس پاره ای از روایات، تجدید بیعت بعد از هر نماز واجب است و در هر جمعه مستحب است.
در روایتی از امام صادق نقل شده است که " هرکس بعد از نماز صبح و بعد از نماز ظهر بگوید: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم نمی میرد مگرآنکه حضرت را ببیند و بشناسد."
10- اجتناب از محارمکسی که منتظر واقعی است، باید از آنچه که امام زمانش کراهت و دوری دارد، اجتناب ورزد و هر عملی را که در تقرب او موثر است، به خاطر رضای محبوب و ارتباط روحی با او انجام دهد.
مرحوم شیخ طوسی می گوید : وجود حضرت لطف و عنایت بر ماست و غیبت ایشان به خاطر اعمال بد ما می باشد.
گفتم که روی خوبت از من چرا نهان است گفتا تو خود حجابی ورنه رخم عیان است
گفتم که از که پرسم ؟ آن کوی بی نشانت گفتا نشان چه پرسی ؟ آن کوی بی نشان است
حضرت علی (ع) فرمودند : " زمین خالی از محبت خدا نیست لکن خداوند متعال ، خلقتش را از اینکه حجتش را بشناسد نابینا و محروم می نماید و این به خاطر ظلمی است که بر خودشان روا داشته اند."
حضرت مهدی علیه السلام در توقیعی چنین می فرمایند : تنها چیزی که ما را از دوستان جدا می کند ، خبر گناهانی است که همواره از ناحیه آنان به ما می رسد.
11- دوستی با صالحاندوستی با دوستان حضرت باعث تقرب و جلب خشنودی ایشان است . همچنین ایجاد سرور برای مؤمنین و محبین اهل بیت علیه السلام و رفع حوائج آنان نیزاز وظایف منتظران شمرده شده است .
12- برائت از دشمنان خدا و اهل بیت علیهم السلاممنتظر واقعی هرگز با دشمنان خدا و اهل بیت دوستی نمی کند و همیشه از آنها دوری می جوید.
سید حسنی علیه السلام
بار الها ما را در زمره منتظران حقیقی امام عصر عجل الله مقرر فرما
" افضل اعمال امتی، انتظارالفرج "
با فضیلت ترین اعمال امت من، انتظار فرج است.
همه ما شیعیان ، خود را منتظر آن امام غایب می دانیم و منتظر نیم نگاهی از سوی ایشان هستیم.
آیا انتظار تنها با لفظ ، گریه و زاری است و عمل نمی خواهد؟
آیا همینکه برای فرج دعا نماییم کفایت می کند؟
آیا هیچ اندیشیده ای که چرا پیامبر اکرم با فضیلت ترین عمل امت خویش را " انتظار فرج " دانسته اند؟
باید بدانیم که ما منتظران در عصر غیبت وظایفی داریم که دراین نوشته به برخی از این وظایف از منظر روایات اشاره ای گذرا خواهیم داشت ، باشد که همه ما از منتظران واقعی حضرت بوده و در راه رضای ایشان که همان رضای خداست، گام برداریم.
1- دعا برای امام زمان (عجل الله تعالی فرجه شریف)این کار یکی از وظایف مهم ما به شمار می رود . ائمه هدی علیهم السلام نیز همواره بر این تاکید داشته اند و دراین باب از ائمه اطهار دعاهایی به دست ما رسیده است .
2- شناخت صفات و سیره امام علیه السلامبدیهی است که یک عاشق دلباخته امام و منتظر حقیقی باید بداند که محبوبش از چه صفاتی برخوردار بوده و چه سیره و روشی را در زندگی پیاده می نماید. دراین راستا مطالعه آیات و روایات فراوانی که در ارتباط با وجود مقدس امام بیان شده، مفید است.
3- رعایت ادب در همه مواردامامی که واجب الاطاعة و محبت خدا بر تمامی اهل زمین است. نامش محترم و یادش بسیار گرامی است. او پیشوای همه و چشم بینای خدا دربین مخلوقات است . روزی اهل زمین به یمن وجود ایشان است و هرکس که به مرتبه ای ازمراتب کمال می رسد از پرتو عنایات حضرت حق است که از مسیر امامت به ما رسیده است.
4-عشق و علاقه به حضرتگفته اند ؛ مرحوم سید عبدالکریم کفاش، هفته ای یک بار به محضر آن حضرت مشرف می شد . او در ری در جوار حضرت عبدالعظیم حسنی می زیست. دریکی از تشرفاتش، امام از او می پرسند، سید عبدالکریم اگر ما را نبینی چه خواهد شد؟! سید پاسخ می دهد: آقا حتما می میرم. حضرت در پاسخ فرمودند: " اگر چنین نبودی ما را نمی دیدی. "
5- علاقمند کردن دیگران به امام زمان علیه السلام طبیعی است که هرکس به چیزی علاقمند باشد درصدد تبلیغ و ترویج آن برآمده و آنرا به دیگران معرفی می کند، چه رسد به اینکه محبوب، وجود مقدس خاتم الاوصیاء عجل الله تعالی فرجه الشریف باشد.
6- انتظار فرجامام صادق (ع) فرمودند: " بخشی از معتقدات ائمه علیه السلام عبارت از تقوی، پاکدامنی و خیرخواهی ...و صبورانه در انتظار فرج بودن است. "
در بسیاری از احادیث در باب انتظار فرج ، بیان شده که هرگاه یکی از منتظران حضرت درجوار رحمت الهی می رود، چنان است که درمیان سپاه امام و یا در میان خیمه حضرت به شهادت می رسد.
و در بسیاری از روایات، بهترین اعمال را انتظار فرج دانسته اند.
7- به جا آوردن حج و عمره و زیارت مشاهد مشرفه به نیابت از اماماعمالی که به نیابت از امام زمان علیه السلام به جا آورده می شود در واقع هدیه ای از جانب عاشقان به ایشان است.
8- استغاثه به وجود مقدس امام عجل الله تعالی فرجه الشریف .در بعضی از روایات از آن بزرگوار به" غیاث المضطرالمستکین " تعبیر شده است .
توسل و استغاثه بر اهل بیت علیه السلام، سیره دائمی بزرگان و صلحاء و علمای شیعه بوده و حتی ائمه علیهم السلام نیز به وجود مقدس ایشان توسل می جسته اند .
9- تجدید بیعت با امام علیه السلامبر اساس پاره ای از روایات، تجدید بیعت بعد از هر نماز واجب است و در هر جمعه مستحب است.
در روایتی از امام صادق نقل شده است که " هرکس بعد از نماز صبح و بعد از نماز ظهر بگوید: اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم نمی میرد مگرآنکه حضرت را ببیند و بشناسد."
10- اجتناب از محارمکسی که منتظر واقعی است، باید از آنچه که امام زمانش کراهت و دوری دارد، اجتناب ورزد و هر عملی را که در تقرب او موثر است، به خاطر رضای محبوب و ارتباط روحی با او انجام دهد.
مرحوم شیخ طوسی می گوید : وجود حضرت لطف و عنایت بر ماست و غیبت ایشان به خاطر اعمال بد ما می باشد.
گفتم که روی خوبت از من چرا نهان است گفتا تو خود حجابی ورنه رخم عیان است
گفتم که از که پرسم ؟ آن کوی بی نشانت گفتا نشان چه پرسی ؟ آن کوی بی نشان است
حضرت علی (ع) فرمودند : " زمین خالی از محبت خدا نیست لکن خداوند متعال ، خلقتش را از اینکه حجتش را بشناسد نابینا و محروم می نماید و این به خاطر ظلمی است که بر خودشان روا داشته اند."
حضرت مهدی علیه السلام در توقیعی چنین می فرمایند : تنها چیزی که ما را از دوستان جدا می کند ، خبر گناهانی است که همواره از ناحیه آنان به ما می رسد.
11- دوستی با صالحاندوستی با دوستان حضرت باعث تقرب و جلب خشنودی ایشان است . همچنین ایجاد سرور برای مؤمنین و محبین اهل بیت علیه السلام و رفع حوائج آنان نیزاز وظایف منتظران شمرده شده است .
12- برائت از دشمنان خدا و اهل بیت علیهم السلاممنتظر واقعی هرگز با دشمنان خدا و اهل بیت دوستی نمی کند و همیشه از آنها دوری می جوید.
سید حسنی علیه السلام
بار الها ما را در زمره منتظران حقیقی امام عصر عجل الله مقرر فرما
سیدی از اولاد سبزپوشان بنی حسن علیهالسلام
کوچههای شهر ری چه بیچراغ به انتها میرسیدند
و بامهای خانهها چقدر از افق دور بودند.
نمیدانم
در کدام روز تقویم تاریخ آرزوهای شهر ری بود.
که مسافری از مدینه
از دروازه بی نام و نشان ری گذشت
و کفشهایش را در کوی «سکة الموالی» از پای درآورد.
سحرگاه همان روز بود که هزاران یا کریم خاکستری
در کفشهای خاک خوردهاش لانه کردهاند و باغبانهای پیر شهر، در جای پایش، ستارههای سبز کاشتند و بامهای شهر پرشرار از کبوترهایی که میخواستند در همسایگی خانه خورشید، تخم بگذارند.
آن سید کریم
که از اولاد سبزپوشان بنی حسنی علیهالسلام بود،
هر غروب که سجادهاش را در ایوان عبادت پهن میکرد
بوی گل یاس در جانماز همه مؤمنین میپیچید و به نفس حق آن مرد پارسا، دعای همه حاجتمندان برآورده میشد.
طلاب و حجره نشینان فقه و حدیث
بر سر سفره فضل و کمال او نشستند
تا در زمانه اخلاط صدق و کذب
از روایات ناب و خالص او که نسل در نسل در رگ و خون او جاری شده بود، طعامی برای رزق خویش برگیرند.
برای شیعیان دورمانده از عطر امامت
مصاحبت با مردی که همنشینی با سه امام را در کوله بار تنهایی خویش دارد، به سان یافتن چشمه آبی است برای عطش زدگان وادی حیرت!
اهالی شهر ری که سالها در حسرت کربلا
دانههای اشک برشته تسبیح فراق شمرده بودند
به نیت آن حدیث مبارک
که دیدار حضرت عبدالعظم حسنی علیهالسلام را به سان زیارت کربلا دانسته بود،
دلتنگیهایشان را به ضریح چشمان او بخشیدند
و هنوز
راه کربلای خیلیها،
که دست شان از ضریح شش گوشه کوتاه است،
از جاده شهر ری میگذرد.
و بامهای خانهها چقدر از افق دور بودند.
نمیدانم
در کدام روز تقویم تاریخ آرزوهای شهر ری بود.
که مسافری از مدینه
از دروازه بی نام و نشان ری گذشت
و کفشهایش را در کوی «سکة الموالی» از پای درآورد.
سحرگاه همان روز بود که هزاران یا کریم خاکستری
در کفشهای خاک خوردهاش لانه کردهاند و باغبانهای پیر شهر، در جای پایش، ستارههای سبز کاشتند و بامهای شهر پرشرار از کبوترهایی که میخواستند در همسایگی خانه خورشید، تخم بگذارند.
آن سید کریم
که از اولاد سبزپوشان بنی حسنی علیهالسلام بود،
هر غروب که سجادهاش را در ایوان عبادت پهن میکرد
بوی گل یاس در جانماز همه مؤمنین میپیچید و به نفس حق آن مرد پارسا، دعای همه حاجتمندان برآورده میشد.
طلاب و حجره نشینان فقه و حدیث
بر سر سفره فضل و کمال او نشستند
تا در زمانه اخلاط صدق و کذب
از روایات ناب و خالص او که نسل در نسل در رگ و خون او جاری شده بود، طعامی برای رزق خویش برگیرند.
برای شیعیان دورمانده از عطر امامت
مصاحبت با مردی که همنشینی با سه امام را در کوله بار تنهایی خویش دارد، به سان یافتن چشمه آبی است برای عطش زدگان وادی حیرت!
اهالی شهر ری که سالها در حسرت کربلا
دانههای اشک برشته تسبیح فراق شمرده بودند
به نیت آن حدیث مبارک
که دیدار حضرت عبدالعظم حسنی علیهالسلام را به سان زیارت کربلا دانسته بود،
دلتنگیهایشان را به ضریح چشمان او بخشیدند
و هنوز
راه کربلای خیلیها،
که دست شان از ضریح شش گوشه کوتاه است،
از جاده شهر ری میگذرد.
انتشار كتابي با موضوع «مهدويت» در آلباني
«خورشید مغرب» عنوان کتابی است پیرامون امام زمان (عج) و موضوع مهدویت که به همت نمایندگی فرهنگی کشورمان در آلبانی چاپ و منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، این کتاب تالیف محمدرضا حکیمی و مترجم آن لدیو دملی است که با حمایت کمیته مطالعات و تحقیقات مجمع جهانی اهل بیت (ع) به زبان آلبانیایی ترجمه و از سوی انتشارت مسجد اهل بیت (ع) در تیرانا در سال 2009 چاپ و منتشر شد.
در این کتاب که به شکل جامع موضوعات گوناگون در خصوص زندگی این امام بزرگوار به صورت مستند و علمی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، اولین منبع در این حوزه است که به جامعه مخاطبان آلبانیایی زبان منطقه و خصوصا کشور آلبانی عرضه می‌شود.
ترجمه و انتشار این کتاب در راستای اطلاع‌رسانی صحیح و اثربخش در حوزه معارف اسلامی و شناخت اهل بیت (ع) صورت گرفته و در کنار ده‌ها عنوان کتاب دیگری که تاکنون در این حوزه به حمایت کمیته مطالعات و تحقیقات مجمع جهانی اهل بیت (ع) به زبان آلبانیایی به چاپ رسیده است، مجموعه‌ای مفید برای علاقه‌مندان به معارف اسلامی و اهل بیتی در کشور آلبانی و نیز آلبانیایی زبانان منطقه است.
به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از اداره کل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، این کتاب تالیف محمدرضا حکیمی و مترجم آن لدیو دملی است که با حمایت کمیته مطالعات و تحقیقات مجمع جهانی اهل بیت (ع) به زبان آلبانیایی ترجمه و از سوی انتشارت مسجد اهل بیت (ع) در تیرانا در سال 2009 چاپ و منتشر شد.
در این کتاب که به شکل جامع موضوعات گوناگون در خصوص زندگی این امام بزرگوار به صورت مستند و علمی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، اولین منبع در این حوزه است که به جامعه مخاطبان آلبانیایی زبان منطقه و خصوصا کشور آلبانی عرضه می‌شود.
ترجمه و انتشار این کتاب در راستای اطلاع‌رسانی صحیح و اثربخش در حوزه معارف اسلامی و شناخت اهل بیت (ع) صورت گرفته و در کنار ده‌ها عنوان کتاب دیگری که تاکنون در این حوزه به حمایت کمیته مطالعات و تحقیقات مجمع جهانی اهل بیت (ع) به زبان آلبانیایی به چاپ رسیده است، مجموعه‌ای مفید برای علاقه‌مندان به معارف اسلامی و اهل بیتی در کشور آلبانی و نیز آلبانیایی زبانان منطقه است.
اهميت و فضيلت صلوات بر پيامبر اعظم(ص)
اهمیت و فضیلت صلوات بر پیامبر اعظم(ص) ؛ تسلیم و حیات جاودانه
علی اسدی
مفهوم و کیفیت صلوات
در آیه 56 سوره احزاب آمده است که «خدا و فرشتگان بر پیامبرش درود و صلوات می فرستند.» اکنون این پرسش مطرح می شود که مفهوم صلوات خدا و فرشتگان چیست و کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) چگونه است.
براساس روایاتی که شیعه و سنی به طور گسترده، به نقل آن پرداخته اند، کیفیت صلوات بر آن حضرت به دست می آید.
ابوحمزه ثمالی از کعب بن عجره حدیث می کند، آنگاه که آیه صلوات بر پیامبر نازل شد، گفتیم: یا رسول ا...! ما می دانیم که چگونه بر شما سلام دهیم اما کیفیت صلوات بر شما چگونه است. حضرت فرمودند که بگویید: «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی آل ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی آل ابراهیم انک حمید مجید.»(1) برجستگی «آل پیامبر» در این حدیث و حضور قطعی ایشان در کنار پیامبر(ص) به هنگام درود بر آن حضرت نشان از رفعت مقام آنان و حضور دائمی عترت در کنار سنت پیامبر(ص) دارد.
در اهمیت این حضور باید گفت، پیامبر صلواتی را که شامل آل و خاندان آن حضرت نباشد نکوهش کرده و از آن به صلوات «ابتر و ناقص» یاد کرده است. به عنوان مثال، ابن حجر هیثمی که از بزرگان اهل سنت است، روایت کرده که پیغمبر فرمود: «بر من درود ناتمام نفرستید.» گفتند: درود ناتمام چیست؟
فرمود: «اینکه بگویید اللهم صل علی محمد بگویید اللهم صل علی محمد و آل محمد(2)
در تفسیر «الدر المنثور، سیوطی هجده حدیث از پیامبر نقل شده که بر اساس آن «آل محمد» را به هنگام صلوات باید ذکر کرد.»(
3) در روایتی دیگر، قبولی نماز مشروط به صلوات بر پیامبر و خاندان او معرفی شده و آمده است: «هر کس نماز بگزارد و در آن بر من و اهل بیتم صلوات نفرستد، نمازش قبول نیست.(4)
اهمیت صلوات
صلوات شعار رسمی مسلمانان است که هر صبح و شام بارها در بهترین عبادت خویش (نماز) آن را تکرار می کنند. صلوات پیوسته خداوند و فرشتگان بر پیامبر و امر تأکیدی به مؤمنان بر تداوم صلوات بر ایشان را تسلیم بودن در برابر فرمانهای پیامبر(ص) جلوه دیگری از این اهمیت است. «یاایها الذین ءامنوا صلوا علیه و سلموا تسیماً»
در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که ابوبصیر سؤال کرد: منظور از صلات بر پیامبر(ص) را فهمیده ایم، اما معنی تسلیم بر او چیست؟ امام فرمود: «منظور تسلیم بودن در برابر او در هر کار است.» (
5) از صلوات، در روایات به عنوان «برترین اعمال» یاد شده، چنانکه خوارزمی در «مناقب» خود از ابوعلقمه نقل کرده که روزی پیغمبر(ص) نماز صبح را با ما گزارد و بعد از آن به ما رو کرد و فرمود:
«ای یاران، من دیشب عموی خود حمزة بن عبدالمطلب و برادرم جعفربن ابیطالب را در خواب دیدم. از ایشان پرسیدم: فدایتان شوم، کدام اعمال را برتر یافتید؟ گفتند: بهترین اعمال را در سه چیز یافتیم: صلوات بر شما، آب دادن تشنگان و دوستی علی بن ابیطالب(ع).(6) در روایتی دیگر که اهمیت صلوات را نشان می دهد، از امام صادق(ع) به نقل از پیامبر(ص) می فرمایند: «هر که نزد او نام من آورده شود و او صلوات بر من نفرستد، حق تعالی او را از بهشت دور گرداند.» (
7) البته چنین عقوبت سنگینی از آن کسی است که عمداً و از روی دشمنی با آن بزرگواران از ذکر صلوات روی برتابد. وجوب صلوات در نماز و مشروط بودن قبولی آن بر درود بر پیامبر(ص) و خاندان پاک وی، جلوه دیگری از اهمیت صلوات را بیانگر است.
اجماع علمای شیعه به وجوب صلوات در تشهد اول و دوم نماز است. علاوه بر روایاتی که از امامان شیعه در این زمینه آمده است، در کتابهای اهل سنت نیز روایاتی که بر وجوب صلوات دلالت می کند، کم نیست.
در روایتی، قبولی نماز مشروط بر صلوات بر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) یاد شده است: «من صلی صلوة و لم یصل فیها علی و علی اهل بیتی لم تقبل منه»(8)
از این رو، از فقهای اهل سنت «شافعی، آن را در تشهد دوم واجب می داند و از احمدبن حنبل و جمعی دیگر از فقها بر وجوب آن عقیده دارند؛ اگر چه «مالک» و «ابوحنیفه» و عده ای نیز آن را مستحب می دانند.(9) عده ای از مفسران بر اساس برخی روایات معنا و حقیقت صلوات را با پیمان روز الست (الست بربکم، قالوا بلی...) و عالم ذر مرتبط دانسته و صلوات را تجدید عهد و میثاق با عهد اولیه آدم در آغاز خلقت دانسته اند. از امام موسی بن جعفر(ع) روایت شده که: کسی که صلوات بر پیغمبر اکرم(ص) می فرستد، معنایش آن است که وفای به عهد و میثاقی که در عالم ذر پروردگار فرمود «الست بربکم و محمد نبیکم و علی امامکم» بر زبان آورده و قبولی آن را اعلام می کند و تجدید عمل و میثاق به عمل می آورد.(10)
و آخرین سخن در اهمیت صلوات شمار فراوانی از روایات پیامبر و معصومین(ع) است که فضیلت و آثار دنیوی و اخروی صلوات را بیان می کنند و به جرأت می توان گفت درباره کمتر ذکر و عبادتی می توان چنین فضایل و آثاری را جست که گوشه ای از این فضایل و آثار را مورد اشاره قرار می دهیم.
آثار و فضایل صلوات
صلوات از سوی گوینده آن شعاری ظاهری و بدون پشتوانه نیست تا از فضایل بی شمار آن در روایات تعجب کنیم و انگشت حیرت بر دهان افکنیم و ذکری چنین کوتاه چگونه فضایلی چنین متبرک دارد: بر اهل ذکر و ایمان پوشیده نیست که تمامی اذکار از جمله صلوات بر پیامبر(ص) و خاندان پاکش یک لفظ و یک معنا دارد.
تکرار لفظ بدون توجه به معنا سود چندانی ندارد و عمده فضایل در حقیقت ذکر و عبادت نهفته است. چنانکه خداوند می فرماید: «ای مردمان شما همگی فقیر درگاه الهی هستید.»(11)
صلوات گوینده حقیقتی با واسطه قرار دادن پیامبر و خاندانش و با درود فرستادن بر آنان طلب رحمت و آمرزش می نماید تا با دعایی این چنین از ذات غنی بی نیازی طلب نماید. چنانکه گفتیم، صلوات از جانب غیر خدا طلب رحمت است.
در آیه صلوات نیز خداوند بلافاصله بعد از امر به صلوات بر پیامبر دستور اکید به تسلیم شدن در برابر فرمان ایشان که فرمان او فرمان خداست، می دهد. به نظر می رسد چنین دستوری بعد از امر به صلوات برای آن است که بفهماند حقیقت درود بر ایشان، تسلیم بودن در برابر امری نبوی است و چنین تسلیمی حیات جاودانه و حقیقی به آدمی می بخشد و او را رستگار می کند و ای اهل ایمان، آنگاه که خدا و رسول به آنچه شما را حیات می بخشد فرا می خوانند، اجابت کنید.»(
12) با بررسی روایات فضاییل صلوات، چنین به دست می آید که بخشی از این آثار مربوط به زندگی دنیوی و بخشی به زندگانی اخروی مربوط است که به برخی از آنها اشاره می کنیم، اگر چه ممکن است برخی از این آثار مشترک بین دنیا و آخرت باشد.
الف) آثار دنیوی
1) نقش صلوات در استجابت دعا
در ادعیه و روایات معصومین(ع) میان صلوات و مستجاب شدن دعا ارتباط عمیقی دیده می شود.
در دعاهای صحیفه سجادیه، مناجات شعبانیه، مکارم الاخلاق و... صلوات به گونه ای در ابتدا یا آخر دعا آمده است، زیرا صلوات دعای مقبوله است. (13) و روایت دیگری نقل شده که: «هر کسی حاجتی از خداوند دارد، ابتدا صلوات بر پیامبر و آل او گوید سپس حاجت بخواهد و سپس صلوات گوید، زیرا خداوند کریم تر از آن است که دو طرف دعا را مستجاب کند و وسط آن را مستجاب نشده رها نماید، زیرا صلوات بر پیامبر و آل او محجوب و در پرده باقی نمی ماند و حتماً مستجاب می شود.» (14) از آن جا که خداوند از مؤمنان خواسته است که به سوی او با وسیله و واسطه ای تقرب جویند (یا ایها الذین امنوا اتقواا... و ابتغوا الیه الوسیله) (15) صلوات به معنای واسطه قرا دادن واسطه های فیض الهی برای تقرب به خدا و درک رحمت الهی است چنانکه در تفسیر این آیه به روایاتی برمی خوریم که معصوم(ع) می فرماید: «منظور از وسیله در این آیه، ما اهل بیت هستیم.» (16)
از رسول خدا نیز روایت شده که: «صلوات شما بر من باعث روا شدن حاجات شما می شود و خداوند را از شما راضی می گرداند و اعمال شما را پاکیزه می کند.» (17) 2) همراهی با ملائکه و برخورداری از استغفار آنان: از آنجا که ملائکه پیوسته بر پیامبر(ص) صلوات می گویند، صلوات مؤمنان به معنای همراهی با فرشتگان نیز هست ملائکه نیز برای کسی که صلوات می فرستد استغفار می کند و برای او صلوات می فرستند.
از رسول خدا(ص) روایت شده که حق تعالی می فرماید: «هر بنده ای که برای تو صلوات فرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می فرستند و هر که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات فرستد، اهل بهشت خواهد بود.» (
18) 3) صلوات، از بین برنده «نفاق» و «غم» و «بخل»:
از پیامبر(ص) نقل شده: «صلوات و درود بر من و خاندان من نفاق را از بین می برد.» (19) و در روایتی دیگر به امام علی(ع) توصیه می کند که هرگاه امری تو را اندوهگین ساخت، بر پیامبر و آل او صلوات فرست...» (2) و بر اساس روایتی دیگر از امام حسن مجتبی(ع) از پیامبر(ص): «بخیل کسی است که چون نام من در نزد او برده شود، بر من صلوات نفرستد.» (21) حصول عافیت، توانگری و غنا، به یاد آمدن فراموش شدها به وسیله صلوات و پاکیزه و طیب شدن مجالس با ذکر صلوات، از جمله آثار دیگر صلوات است که در روایات به آنها اشاره شده است.
ب) آثار اخروی صلوات
اگر چه برخی از آثار یاد شده در آخرت نیز محقق است، اما بخشی از آثار مختص زندگی اخروی است که به آنها اشاره می کنیم:
1) قرب به رسول ا... (ص) و بهره گیری از شفاعت آن حضرت: پیامبر(ص) می فرماید: «هرکس بر من صلوات بفرستد، شفاعت من به او می رسد.» (22) و «نزدیکترین مردم در روز قیامت بر من در هر جا که باشد کسی است که بر من بیشتر در دنیا صلوات بفرستد.» (23)
2) کفاره گناهان، خلاصی از آتش و رفع عذاب قبر: امام رضا(ع) می فرماید: «کسی که نتواند با کارهای نیک گناهانش را بپوشاند، باید فراوان بر محمد و آل محمد درود فرستد که صلوات گناهان را نابود می کند.»(24) و نیز فرمودند: «صلوات بر من نور است بر صراط و هر کس بر صراط نور باشد، از اهل نار نخواهد بود.(25) «بسیار بر من صلوات فرستید که صلوات بر من نور است در قبر و نور است در بهشت.» (26)
3) بهره مندی از حسنات مضاعف و سنگینی بر ترازوی اعمال نیک: از انس بن مالک روایت شده که گفت: بر پیامبر خدا(ص) داخل شدم و ندیدم هیچ روزی که مسرورتر و شاداب تر از آن روز باشد،
از دلیل آن پرسیدم فرمود: «چرا شاداب نباشم، حال آن که جبرئیل هم اکنون بیرون رفت از نزد من و گفت که خداوند فرمود: هر کسی یک بار بر تو صلوات فرستد، ده صلوات بر او می فرستم، ده سیئه را از او محو می کنم و ده حسنه برای او می نویسم.»
همچنین از امام صادق(ع) روایت شده «سنگین ترین چیزی که در روز قیامت در ترازوی اعمال می گذارند، صلوات بر حضرت رسول و اهل بیت ایشان است.» (
27) با این حال، آنچه ذکر آن رفت تنها بخشی از آثار و فضایل درود بر پیامبر و خاندان پاک ایشان است که صد البته روایات بیش از آن است که این نوشتار گنجایش ذکر آن را داشته باشد.
امید آن که ذکر این فضایل مقدمه عمل به آن و بهره مندی از آثار گسترده آن باشد.
پی نوشتها
1- تفسیر منهج الصادقین، ج 7، ص 335/ سنن ابن ماجه ج1، ص
293 2- تفسیر، 7 نمونه، ج 17، ص
319 3- تفسیرالمیزان، ج 16، ص
517 4- الصواعق المحرقه، ص 147-
146 5- تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ج 7، ص
579 6- منهج الصادقین، همان، ص
361 7- اصول کافی، کلینی، ج 2، ص
395 8- بررسی آیات و روایات صلوات، مرتضی محسنی کبیر ص
123 9- منهج الصادقین، همان، ص
357 10- تفسیر جامع، ج 5، ص
37 11- فاطر/آیه
15 12- انفال/ آیه
24 13- بررسی آیات و روایات صلوات، ص
9 14- اصول کافی، همان، ص
252 15- مائده/ آیه
35 16- تفسیرالمیزان، ج 5، ص
517 17- همان، ص
326 18- جامع الاخبار، فصل 28، ص
68 19- محجة البیضاء، ج 2، ص
313 20- کنز العمال، ج 1، ص
181 21- همان، ص
289 22- شرح و فضایل صلوات، ص
86 23- همان، ص
85 24- آثار الصادقین ج 11،ص
214
علی اسدی
مفهوم و کیفیت صلوات
در آیه 56 سوره احزاب آمده است که «خدا و فرشتگان بر پیامبرش درود و صلوات می فرستند.» اکنون این پرسش مطرح می شود که مفهوم صلوات خدا و فرشتگان چیست و کیفیت صلوات بر پیامبر(ص) چگونه است.
براساس روایاتی که شیعه و سنی به طور گسترده، به نقل آن پرداخته اند، کیفیت صلوات بر آن حضرت به دست می آید.
ابوحمزه ثمالی از کعب بن عجره حدیث می کند، آنگاه که آیه صلوات بر پیامبر نازل شد، گفتیم: یا رسول ا...! ما می دانیم که چگونه بر شما سلام دهیم اما کیفیت صلوات بر شما چگونه است. حضرت فرمودند که بگویید: «اللهم صل علی محمد و علی آل محمد کما صلیت علی آل ابراهیم انک حمید مجید اللهم بارک علی محمد و علی آل محمد کما بارکت علی آل ابراهیم انک حمید مجید.»(1) برجستگی «آل پیامبر» در این حدیث و حضور قطعی ایشان در کنار پیامبر(ص) به هنگام درود بر آن حضرت نشان از رفعت مقام آنان و حضور دائمی عترت در کنار سنت پیامبر(ص) دارد.
در اهمیت این حضور باید گفت، پیامبر صلواتی را که شامل آل و خاندان آن حضرت نباشد نکوهش کرده و از آن به صلوات «ابتر و ناقص» یاد کرده است. به عنوان مثال، ابن حجر هیثمی که از بزرگان اهل سنت است، روایت کرده که پیغمبر فرمود: «بر من درود ناتمام نفرستید.» گفتند: درود ناتمام چیست؟
فرمود: «اینکه بگویید اللهم صل علی محمد بگویید اللهم صل علی محمد و آل محمد(2)
در تفسیر «الدر المنثور، سیوطی هجده حدیث از پیامبر نقل شده که بر اساس آن «آل محمد» را به هنگام صلوات باید ذکر کرد.»(
3) در روایتی دیگر، قبولی نماز مشروط به صلوات بر پیامبر و خاندان او معرفی شده و آمده است: «هر کس نماز بگزارد و در آن بر من و اهل بیتم صلوات نفرستد، نمازش قبول نیست.(4)
اهمیت صلوات
صلوات شعار رسمی مسلمانان است که هر صبح و شام بارها در بهترین عبادت خویش (نماز) آن را تکرار می کنند. صلوات پیوسته خداوند و فرشتگان بر پیامبر و امر تأکیدی به مؤمنان بر تداوم صلوات بر ایشان را تسلیم بودن در برابر فرمانهای پیامبر(ص) جلوه دیگری از این اهمیت است. «یاایها الذین ءامنوا صلوا علیه و سلموا تسیماً»
در روایتی از امام صادق(ع) آمده است که ابوبصیر سؤال کرد: منظور از صلات بر پیامبر(ص) را فهمیده ایم، اما معنی تسلیم بر او چیست؟ امام فرمود: «منظور تسلیم بودن در برابر او در هر کار است.» (
5) از صلوات، در روایات به عنوان «برترین اعمال» یاد شده، چنانکه خوارزمی در «مناقب» خود از ابوعلقمه نقل کرده که روزی پیغمبر(ص) نماز صبح را با ما گزارد و بعد از آن به ما رو کرد و فرمود:
«ای یاران، من دیشب عموی خود حمزة بن عبدالمطلب و برادرم جعفربن ابیطالب را در خواب دیدم. از ایشان پرسیدم: فدایتان شوم، کدام اعمال را برتر یافتید؟ گفتند: بهترین اعمال را در سه چیز یافتیم: صلوات بر شما، آب دادن تشنگان و دوستی علی بن ابیطالب(ع).(6) در روایتی دیگر که اهمیت صلوات را نشان می دهد، از امام صادق(ع) به نقل از پیامبر(ص) می فرمایند: «هر که نزد او نام من آورده شود و او صلوات بر من نفرستد، حق تعالی او را از بهشت دور گرداند.» (
7) البته چنین عقوبت سنگینی از آن کسی است که عمداً و از روی دشمنی با آن بزرگواران از ذکر صلوات روی برتابد. وجوب صلوات در نماز و مشروط بودن قبولی آن بر درود بر پیامبر(ص) و خاندان پاک وی، جلوه دیگری از اهمیت صلوات را بیانگر است.
اجماع علمای شیعه به وجوب صلوات در تشهد اول و دوم نماز است. علاوه بر روایاتی که از امامان شیعه در این زمینه آمده است، در کتابهای اهل سنت نیز روایاتی که بر وجوب صلوات دلالت می کند، کم نیست.
در روایتی، قبولی نماز مشروط بر صلوات بر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) یاد شده است: «من صلی صلوة و لم یصل فیها علی و علی اهل بیتی لم تقبل منه»(8)
از این رو، از فقهای اهل سنت «شافعی، آن را در تشهد دوم واجب می داند و از احمدبن حنبل و جمعی دیگر از فقها بر وجوب آن عقیده دارند؛ اگر چه «مالک» و «ابوحنیفه» و عده ای نیز آن را مستحب می دانند.(9) عده ای از مفسران بر اساس برخی روایات معنا و حقیقت صلوات را با پیمان روز الست (الست بربکم، قالوا بلی...) و عالم ذر مرتبط دانسته و صلوات را تجدید عهد و میثاق با عهد اولیه آدم در آغاز خلقت دانسته اند. از امام موسی بن جعفر(ع) روایت شده که: کسی که صلوات بر پیغمبر اکرم(ص) می فرستد، معنایش آن است که وفای به عهد و میثاقی که در عالم ذر پروردگار فرمود «الست بربکم و محمد نبیکم و علی امامکم» بر زبان آورده و قبولی آن را اعلام می کند و تجدید عمل و میثاق به عمل می آورد.(10)
و آخرین سخن در اهمیت صلوات شمار فراوانی از روایات پیامبر و معصومین(ع) است که فضیلت و آثار دنیوی و اخروی صلوات را بیان می کنند و به جرأت می توان گفت درباره کمتر ذکر و عبادتی می توان چنین فضایل و آثاری را جست که گوشه ای از این فضایل و آثار را مورد اشاره قرار می دهیم.
آثار و فضایل صلوات
صلوات از سوی گوینده آن شعاری ظاهری و بدون پشتوانه نیست تا از فضایل بی شمار آن در روایات تعجب کنیم و انگشت حیرت بر دهان افکنیم و ذکری چنین کوتاه چگونه فضایلی چنین متبرک دارد: بر اهل ذکر و ایمان پوشیده نیست که تمامی اذکار از جمله صلوات بر پیامبر(ص) و خاندان پاکش یک لفظ و یک معنا دارد.
تکرار لفظ بدون توجه به معنا سود چندانی ندارد و عمده فضایل در حقیقت ذکر و عبادت نهفته است. چنانکه خداوند می فرماید: «ای مردمان شما همگی فقیر درگاه الهی هستید.»(11)
صلوات گوینده حقیقتی با واسطه قرار دادن پیامبر و خاندانش و با درود فرستادن بر آنان طلب رحمت و آمرزش می نماید تا با دعایی این چنین از ذات غنی بی نیازی طلب نماید. چنانکه گفتیم، صلوات از جانب غیر خدا طلب رحمت است.
در آیه صلوات نیز خداوند بلافاصله بعد از امر به صلوات بر پیامبر دستور اکید به تسلیم شدن در برابر فرمان ایشان که فرمان او فرمان خداست، می دهد. به نظر می رسد چنین دستوری بعد از امر به صلوات برای آن است که بفهماند حقیقت درود بر ایشان، تسلیم بودن در برابر امری نبوی است و چنین تسلیمی حیات جاودانه و حقیقی به آدمی می بخشد و او را رستگار می کند و ای اهل ایمان، آنگاه که خدا و رسول به آنچه شما را حیات می بخشد فرا می خوانند، اجابت کنید.»(
12) با بررسی روایات فضاییل صلوات، چنین به دست می آید که بخشی از این آثار مربوط به زندگی دنیوی و بخشی به زندگانی اخروی مربوط است که به برخی از آنها اشاره می کنیم، اگر چه ممکن است برخی از این آثار مشترک بین دنیا و آخرت باشد.
الف) آثار دنیوی
1) نقش صلوات در استجابت دعا
در ادعیه و روایات معصومین(ع) میان صلوات و مستجاب شدن دعا ارتباط عمیقی دیده می شود.
در دعاهای صحیفه سجادیه، مناجات شعبانیه، مکارم الاخلاق و... صلوات به گونه ای در ابتدا یا آخر دعا آمده است، زیرا صلوات دعای مقبوله است. (13) و روایت دیگری نقل شده که: «هر کسی حاجتی از خداوند دارد، ابتدا صلوات بر پیامبر و آل او گوید سپس حاجت بخواهد و سپس صلوات گوید، زیرا خداوند کریم تر از آن است که دو طرف دعا را مستجاب کند و وسط آن را مستجاب نشده رها نماید، زیرا صلوات بر پیامبر و آل او محجوب و در پرده باقی نمی ماند و حتماً مستجاب می شود.» (14) از آن جا که خداوند از مؤمنان خواسته است که به سوی او با وسیله و واسطه ای تقرب جویند (یا ایها الذین امنوا اتقواا... و ابتغوا الیه الوسیله) (15) صلوات به معنای واسطه قرا دادن واسطه های فیض الهی برای تقرب به خدا و درک رحمت الهی است چنانکه در تفسیر این آیه به روایاتی برمی خوریم که معصوم(ع) می فرماید: «منظور از وسیله در این آیه، ما اهل بیت هستیم.» (16)
از رسول خدا نیز روایت شده که: «صلوات شما بر من باعث روا شدن حاجات شما می شود و خداوند را از شما راضی می گرداند و اعمال شما را پاکیزه می کند.» (17) 2) همراهی با ملائکه و برخورداری از استغفار آنان: از آنجا که ملائکه پیوسته بر پیامبر(ص) صلوات می گویند، صلوات مؤمنان به معنای همراهی با فرشتگان نیز هست ملائکه نیز برای کسی که صلوات می فرستد استغفار می کند و برای او صلوات می فرستند.
از رسول خدا(ص) روایت شده که حق تعالی می فرماید: «هر بنده ای که برای تو صلوات فرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می فرستند و هر که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات فرستد، اهل بهشت خواهد بود.» (
18) 3) صلوات، از بین برنده «نفاق» و «غم» و «بخل»:
از پیامبر(ص) نقل شده: «صلوات و درود بر من و خاندان من نفاق را از بین می برد.» (19) و در روایتی دیگر به امام علی(ع) توصیه می کند که هرگاه امری تو را اندوهگین ساخت، بر پیامبر و آل او صلوات فرست...» (2) و بر اساس روایتی دیگر از امام حسن مجتبی(ع) از پیامبر(ص): «بخیل کسی است که چون نام من در نزد او برده شود، بر من صلوات نفرستد.» (21) حصول عافیت، توانگری و غنا، به یاد آمدن فراموش شدها به وسیله صلوات و پاکیزه و طیب شدن مجالس با ذکر صلوات، از جمله آثار دیگر صلوات است که در روایات به آنها اشاره شده است.
ب) آثار اخروی صلوات
اگر چه برخی از آثار یاد شده در آخرت نیز محقق است، اما بخشی از آثار مختص زندگی اخروی است که به آنها اشاره می کنیم:
1) قرب به رسول ا... (ص) و بهره گیری از شفاعت آن حضرت: پیامبر(ص) می فرماید: «هرکس بر من صلوات بفرستد، شفاعت من به او می رسد.» (22) و «نزدیکترین مردم در روز قیامت بر من در هر جا که باشد کسی است که بر من بیشتر در دنیا صلوات بفرستد.» (23)
2) کفاره گناهان، خلاصی از آتش و رفع عذاب قبر: امام رضا(ع) می فرماید: «کسی که نتواند با کارهای نیک گناهانش را بپوشاند، باید فراوان بر محمد و آل محمد درود فرستد که صلوات گناهان را نابود می کند.»(24) و نیز فرمودند: «صلوات بر من نور است بر صراط و هر کس بر صراط نور باشد، از اهل نار نخواهد بود.(25) «بسیار بر من صلوات فرستید که صلوات بر من نور است در قبر و نور است در بهشت.» (26)
3) بهره مندی از حسنات مضاعف و سنگینی بر ترازوی اعمال نیک: از انس بن مالک روایت شده که گفت: بر پیامبر خدا(ص) داخل شدم و ندیدم هیچ روزی که مسرورتر و شاداب تر از آن روز باشد،
از دلیل آن پرسیدم فرمود: «چرا شاداب نباشم، حال آن که جبرئیل هم اکنون بیرون رفت از نزد من و گفت که خداوند فرمود: هر کسی یک بار بر تو صلوات فرستد، ده صلوات بر او می فرستم، ده سیئه را از او محو می کنم و ده حسنه برای او می نویسم.»
همچنین از امام صادق(ع) روایت شده «سنگین ترین چیزی که در روز قیامت در ترازوی اعمال می گذارند، صلوات بر حضرت رسول و اهل بیت ایشان است.» (
27) با این حال، آنچه ذکر آن رفت تنها بخشی از آثار و فضایل درود بر پیامبر و خاندان پاک ایشان است که صد البته روایات بیش از آن است که این نوشتار گنجایش ذکر آن را داشته باشد.
امید آن که ذکر این فضایل مقدمه عمل به آن و بهره مندی از آثار گسترده آن باشد.
پی نوشتها
1- تفسیر منهج الصادقین، ج 7، ص 335/ سنن ابن ماجه ج1، ص
293 2- تفسیر، 7 نمونه، ج 17، ص
319 3- تفسیرالمیزان، ج 16، ص
517 4- الصواعق المحرقه، ص 147-
146 5- تفسیر مجمع البیان، طبرسی، ج 7، ص
579 6- منهج الصادقین، همان، ص
361 7- اصول کافی، کلینی، ج 2، ص
395 8- بررسی آیات و روایات صلوات، مرتضی محسنی کبیر ص
123 9- منهج الصادقین، همان، ص
357 10- تفسیر جامع، ج 5، ص
37 11- فاطر/آیه
15 12- انفال/ آیه
24 13- بررسی آیات و روایات صلوات، ص
9 14- اصول کافی، همان، ص
252 15- مائده/ آیه
35 16- تفسیرالمیزان، ج 5، ص
517 17- همان، ص
326 18- جامع الاخبار، فصل 28، ص
68 19- محجة البیضاء، ج 2، ص
313 20- کنز العمال، ج 1، ص
181 21- همان، ص
289 22- شرح و فضایل صلوات، ص
86 23- همان، ص
85 24- آثار الصادقین ج 11،ص
214
شرح و توضیح آیۀصلوات
این پایاننامه در شرح و تفسیر آیۀشریفۀ«ان الله و ملائکته یصلون على النبى یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا تسلیماً» (احزاب 56) است. در این پژوهش آیۀمذکور از دیدگاه اهل سنت بررسى شده و طى آن وجوب صلوات بر محمد و آل او به اثبات رسیده است. مباحث این پایاننامه عبارتند از: معناى لغوى و اصطلاحى صلوات، تفاوت صلوات با سلام و رحمت، آثار و فوائد صلوات، کیفیت ذکر صلوات نزد عامه، روایات صلوات در کتب اهل سنت و اسامى 26 تن از صحابهاى که آنها را نقل کردهاند، احکام صلوات، صلوات بتراء و این که چرا اهل سنت صلوات بر آل محمد را در پى صلوات بر محمد نمىآورند.شرح و توضیح آیۀصلوات
درباره وبلاگ
آمار وبلاگ
تعداد بازدید : 657544
تعداد نوشته ها : 253
تعداد نظرات : 11
پخش زنده